دامنه رزروشده چیست و چرا برای عموم قابل ثبت نیستند؟

تا به‌حال هنگام جست‌وجوی یک نام دامنه، با پیامی مثل «این دامنه رزرو شده است» مواجه شده‌اید؟ حتماً از خودتان پرسیده‌اید چرا دامنه‌ای که در دسترس به‌نظر می‌رسد، قابل ثبت نیست؛ طبق گزارش‌های OpenProvider، رزرو دامنه دلایل مختلفی دارد؛ از مسائل فنی و امنیتی گرفته تا سیاست‌های برندینگ یا قوانین محلی.

اول بیایید ببینیم اصلاً به چه دامنه‌ای، دامنه رزروشده می‌گوییم، بعد برویم سراغ علت‌های اصلی این موضوع.

دامنه رزروشده چیست؟

دامنهٔ رزروشده (reserved domain) یا محافظت‌شده به دامنه‌هایی گفته می‌شود که عمداً توسط رجیستری یا نهادهای مرتبط، از دسترس عموم خارج شده است. یعنی شما نمی‌توانید آن را مثل سایر دامنه‌ها ثبت کنید؛ مگر در شرایط خاص یا با ارائه مجوز مشخص.

این دامنه‌ها معمولاً برای اهدافی مثل تست و آموزش، حفظ امنیت شبکه یا استفادهٔ سازمانی کنار گذاشته می‌شوند. 

اما چرا بعضی دامنه‌ها رزرو می‌شوند؟

دلایل رزرو شدن دامنه‌ها چیست؟

دامنه‌ها معمولاً توسط دو گروه رزرو می‌شوند:

• توسط افراد یا شرکت‌ها (برای استفاده شخصی یا تجاری)
• توسط رجیستری و نهادهای بالادستی (برای کنترل و سیاست‌گذاری روی دامنه‌ها)

مهم‌ترین دلایل این کار عبارت‌اند از:

ملاحضات فنی و تست

دامنه‌هایی مثل .test یا example.com برای تست زیرساخت یا پروتکل‌های اینترنتی کنار گذاشته شده‌اند. این کار مانع تداخل با وب‌سایت‌های واقعی می‌شود و توسعه‌دهندگان می‌توانند در محیطی ایمن به تست و مستندسازی پروژه‌هایشان بپردازند.

جلوگیری از سوءاستفاده یا فیشینگ

دامنه‌هایی که شامل کلماتی مثل bank و paypal و gov و…هستند، معمولاً چون می‌توانند با هدف کلاهبرداری و سواستفاده‌های مالی ثبت شوند، از قبل توسط ریجستری‌ها رزرو می‌شوند.

حفظ نام‌های ملی و جغرافیایی

معمولاً دامنه‌هایی که شامل اسم کشورها، شهرها، نهادهای حکومتی یا بین‌المللی است (مثل iran.ir یا un.org) از قبل رزرو شده‌اند.

حفاظت از علائم تجاری برندها

بعضی رجیستری‌ها سیستمی دارند که ثبت اسم‌های دامنه خاص (مثلاً اسم یک برند معروف جهانی) را برای عموم آزاد نمی‌کنند و آن‌ها را به حالت Protected یا Reserved در می‌آورند. این‌طوری کسی جز مالک قانونی آن برند حق ثبت آن دامنه را ندارد.

مثلاً‌ اگر برند Nike ثبت بین‌المللی شده باشد و کسی بخواهد دامنه‌ nike.shop را ثبت کند، رجیستری ممکن است اجازه ندهد و آن را در حالت دامنه رزروشده نمایش دهد تا فقط خود شرکت نایکی بتواند با ارائه مدارک مالکیت برند درخواست ثبت آن را بدهد.

برندینگ و پروژه‌های آینده رجیستری

رجیستری‌ها بعضی نام‌های دامنه عمومی یا خیلی پرطرفدار (مثل shop.com یا music.net) را رزرو می‌کنند تا بعداً با قیمت خیلی بالاتر یا در مزایده بفروشند!

دلایل قانونی و سیاستی

بعضی پسوندها و نام‌ها فقط مختص ارگان‌ها و نهادهای سیاسی یا دولتی هستند و ثبت آن‌ها برای عموم ممکن نیست؛ مثلاً .gov برای دولت‌ها یا .edu برای مؤسسات آموزشی.

اگر مایلید با ماهیت پسوندها و تنوع آن‌ها بیشتر آشنا شوید، مقالهٔ «پسوند دامنه چیست؟» می‌تواند کمک‌تان کند.

حالا بیایید ببینیم چند نوع دامنه رزروشده وجود دارد…

انواع دامنه‌های رزروشده

دامنه‌های رزروشده،‌ بسته به اینکه توسط چه کسی و چرا رزروشده‌اند به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:

دامنه‌های رزروشده عمومی

این نوع دامنه‌های رزروشده، دامنه‌هایی هستند که رجیستری شخصاً برای کاربردهای عمومی و فنی و جلوگیری از استفاده واقعی و ایجاد ابهام یا خطا رزرو کرده است. مثل این نمونه‌ها:

• example.com ، example.net ، example.org → برای آموزش و تست
• test.com → برای تست فنی
• localhost یا ۰.۰.۰.۰ → کاربرد داخلی شبکه

دامنه‌های رزروشده مخصوص سازمان‌ها یا برندها

گاهی رجیستری‌ها برخی نام‌ها را با هدف جلوگیری از سایبر اسکواتینگ (ثبت دامنه‌های برندها برای فروش یا کلاهبرداری) فقط برای استفادهٔ سازمان‌های خاص، نهادهای عمومی یا برندهای ثبت‌شده نگه می‌دارند.

نام‌هایی که معادل برندهای شناخته‌شده هستند، جزو این نوع دامنه‌ها هستند؛ مثل apple.store یا nike.shop.

دامنه‌های رزروشده با محدودیت قانونی

دسته سوم پسوندها یا زیردامنه‌هایی هستند که فقط برای یک گروه خاص از سازمان‌ها یا افراد باز هستند و عموم مردم نمی‌توانند آن‌ها را ثبت کنند؛ چون این دامنه‌ها برای این است که هویت حقوقی و قانونی دارنده دامنه مشخص باشد. مثلاً:

• .gov فقط برای سازمان‌ها و نهادهای دولتی آمریکا یا کشورهای دیگر با قوانین مشابه
• .mil فقط برای ارتش ایالات متحده
• .edu فقط برای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی معتبر
• .int فقط برای سازمان‌های بین‌المللی مانند WHO.int
• .bank فقط برای مؤسسات مالی معتبر

اما چطور می‌توانیم بفهمیم یک دامنه رزرو شده است یا نه؟

جست‌و‌جو و ثبت دامنه

از بین بیش از ۸۰۰ پسوند مختلف، دامنه دلخواه‌تان را جست‌و‌جو و ثبت کنید.

شروع قیمت از
۶۹ هزار تومان

ثبت دامنه

از کجا بفهمیم دامنه رزرو شده است؟

برای فهمیدن اینکه یک دامنه رزرو شده یا آزاد است، چند روش وجود دارد:

بررسی در ابزارهای WHOIS

این ابزارها اطلاعات دقیقی درباره مالکیت و وضعیت دامنه ارائه می‌دهند. کافی‌ست وارد سایت‌ WHOIS شوید و دامنه موردنظر خود را جست‌وجو کنید.

اگر دامنه ثبت شده باشد، معمولاً نام صاحب دامنه، تاریخ ثبت، تاریخ انقضا و رجیستری را نشان می‌دهد؛ ولی اگر دامنه توسط ریجستری رزرو شده باشد،‌ عبارت «Reserved» یا «Not Available» را می‌بینید و اطلاعات مالک عمومی نمایش داده نمی‌شود.

تطبیق با سیاست‌های رجیستری

روش دوم این است که در یک ریجستری ثبت دامنه مثل لیموهاست، دامنه موردنظرتان را جست‌وجو کنید.

نکته: هر رجیستری لیست‌هایی از دامنه‌های رزرو شده دارد. به همین دلیل ممکن است هنگام جست‌وجو دامنه، آزاد یا دسترس نشان داده شود، اما در عمل قابل ثبت نباشد. OpenSRS این تفاوت را به‌عنوان یکی از چالش‌های رایج در خرید دامنه توضیح داده است.

بررسی نوع پسوند

بعضی پسوندها مثل .gov، .mil، .edu، .bank و… به‌صورت پیش‌فرض رزرو و محدود هستند. اگر دامنه موردنظر در این دسته باشد، بدون تلاش برای ثبت هم می‌توان فهمید که رزرو است!

و اما حرف آخر…

قبل از انتخاب دامنه، این نکته را فراموش نکنید!

دامنه‌های رزروشده بخش مهمی از سیاست‌ها و ساختار اینترنت هستند. اگر در حال راه‌اندازی یک وب‌سایت یا فروشگاه اینترنتی هستید، آگاهی از این موضوع کمک می‌کند جلوی اتلاف وقت و هزینه را بگیرید و راحت‌تر مسیر انتخاب نام مناسب را طی کنید.

پیشنهاد می‌کنم پیش از هر اقدامی، نگاهی هم به مقالهٔ «راهنمای انتخاب نام دامنه برای سایت و فروشگاه اینترنتی!» بیندازید؛ چون ترکیب شناخت دامنه‌های رزرو شده با اصول انتخاب نام دامنه، شانس شما را برای داشتن یک آدرس اینترنتی حرفه‌ای و پایدار بیشتر می‌کند.

اگر سوال، نظر و پیشنهادی دارید، حتماً از بخش نظرات با ما در ارتباط باشید.