۱۴۰۲-۰۲-۲۰ 
۷ دقیقه 
۰ 
در مقالات پیشین، زمانی که از تفاوت پهنای باند با سرعت صحبت کردیم، اشارهٔ کوتاهی به وبسرور داشته‌ایم. اما در این صفحه به‌طور کامل به پاسخ این سوال خواهیم پرداخت که وبسرور چیست و چطور کار می‌کند؟ اصلاً سرور و وبسرور چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ اگر این سوالات در ذهن شما هم می‌چرخند، صفحهٔ درستی را برای خواندن انتخاب کرده‌اید.
بیایید با چند تعریف شروع کنیم.
وب سرور (Web Server) چیست؟
وبسرور در حقیقت نرم‌افزاری است که روی یک سرور یا کامپیوتر نصب می‌شود تا صفحات وب را به کاربر ارائه کند. کمی دقیق‌تر بگوییم، این نرم‌افزار وظیفه دارد ارتباط میان کلاینت (مرورگر) را با سرور برقرار کند، یعنی ریکوئست ارسال کند و ریسپانس دریافت کند. به‌طور کلی وبسرور برای پشتیبانی از سایت، اپلیکیشن‌های تحت‌وب و سرویس‌هایی مثل فایل‌های FTP به‌کار گرفته می‌شود. برخی از وب سرورهای محبوب شامل Apache، Nginx، Microsoft IIS و Lighttpd هستند.
پیشنهاد خواندن: سرور اختصاصی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
وب سرور چگونه کار می‌کند؟
زمانی که کاربر تصمیم می‌گیرد محتوای یک سایت را بارگذاری کند، مرورگر کاربر درخواست دسترسی به محتوا را از طریق اینترنت ارسال می‌کند. این درخواست HTTP نامیده می‌شود.
مرورگر آدرس IP وب‌سایت درخواستی را به‌صورت URL ترجمه می‌کند و از طریق DNS یا حافظهٔ پنهان آن را جستجو می‌کند. در این فرآیند وبسرور، فایل‌های سایت را از سرور در دسترس کلاینت قرار می‌دهد. یعنی درخواست HTTP را دریافت می‌کند و آن را از طریق سرور HTTP خود پردازش می‌کند.
هنگامی که سرور HTTP آن درخواست را بپذیرد، در فایل‌های سرور جستجو می‌کند تا داده‌های مربوطه را به دست آورد. بعد از این، وبسرور فایل‌ها را به مرورگری که آن‌ها را درخواست کرده تحویل می‌دهد و کاربر وب‌سایت را می‌بیند.
بگذارید این‌طور بگویم که کار وبسرور در فضای وب، مثل کار پیک پیتزا فروشی است. چیزی که درخواست می‌کنید را از مبدأ تحویل می‌گیرد و به مقصد می‌رساند و اگر مشکلی پیش‌بیاید آن را به مبدأ انتقال می‌دهد.
مثلاً اگر وبسرور نتواند پاسخ را به‌موقع از سرور گیت یا پروکسی دریافت کند، خطای ۵۰۴ ظاهر می‌شود. یا در صورت وجود مشکل مجوز ارور ۳۰۳ و مشکل در پیدا شدن یا پردازش فایل خطای ۴۰۴ را نشان می‌دهد.
۳ دلیل برای استفاده از وب سرور
در بخش قبلی مختصر به کارکرد وب‌سرورها اشاره کردیم. اما اجازه بدهید کمی در این موضوع عمیق‌تر شویم. وب‌سرورها در مجموع سه کاربرد اصلی دارند:
۱. میزبانی چندین وب‌سایت یا وب‌اپلیکیشن
گفتیم که وب‌سرورها، نرم‌افزارهایی هستند که روی سخت‌افزار سرور نصب می‌شوند. اما گاهی به سخت‌افزاری که وبسرور روی آن نصب می‌شود هم وبسرور گفته می‌شود. با این حساب وب‌سرورها میزبان وب‌سایت و وب‌اپلیکیشن‌ها هستند تا در فضای اینترنت قابل دسترس باشند. به همین دلیل هم هست که ویژگی‌ها و عملکردهای وبسرور بر ایجاد و حفظ یک محیط میزبانی متمرکز می‌شود.
بنابراین اگر می‌خواهید یک سایت ایجاد و منتشر کنید، لازم است به یک وبسرور دسترسی داشته باشید. ساده‌ترین راه انجام این کار هم انتخاب شرکت هاستینگ مناسب است. مثلاً ما در لیموهاست بسته به‌نوع سرویس، از وب‌سرورهای آپاچی و لایت اسپید استفاده می‌کنیم.
۲. پردازش درخواست‌های پروتکل انتقال فایل (FTP)
اگر بخواهیم دیگران سایت و فایل‌های ما را ببینند باید فایل‌ها در وبسرور کپی شوند. وبسرور به‌نوعی تنظیم شده است که امکان دسترسی و انتقال ساده را فراهم کند. برای فراهم کردن امکان دسترسی و انتقال بایستی از پروتکل انتقال فایل که FTP نام دارد، استفاده کنیم.
یعنی همان پیتزا و مخلفاتش را در یک بسته‌بندی منظم و قابل‌حمل به پیک تحویل بدهیم. FTP همان بسته‌بندی است که سرعت کار را بالا می‌برد و وبسرور با این پروتکل کار می‌کند. حالا پیش از آن‌که تلفن را برداریم و پیتزا سفارش بدهیم، بیاید به سراغ مثال‌هایی از دنیای واقعی برویم. زمانی که شما یک فایل ویدئویی را در یوتیوب آپلود می‌کنید، به‌جای این که یک سری بیت عریض و طویل را در زمانی طولانی به سرور یوتیوب تحویل بدهید، یک FTP جمع و جور برایتان تشکیل می‌شود. این FTP خیلی ساده و سریع ویدئو نیم‌ساعته شما را روی پلتفرم یوتیوب به نمایش می‌گذارد.
۳. ارسال و دریافت ایمیل‌ها
اگر با خواندن این تیتر ذهن شما به سمت میل‌سرورها می‌رود، باید بگوییم که میل‌سرور معقوله‌ای جداگانه است. اما از آن‌جایی که وبسرور در احراز هویت کاربران و درخواست مجوزهای دسترسی نیز دخیل است باید بگوییم که ارسال و دریافت ایمیل‌ها نیز با دخالت مستقیم وبسرور انجام می‌شود.
علاوه‌بر این وبسرور نقش بزرگی در اجرای یکپارچه عملکردهای سرورهای مختلف دارد. یعنی پشتیبان‌گیری، ذخیره کش، نظارت بر امنیت و نگهداری عمومی نیز با وبسرور انجام می‌شود.
پیشنهاد خواندن: سرور مجازی (VPS) چیست و چه کاربردی دارد؟
آشنایی با معیارهای انتخاب وبسرور مناسب
حالا می‌دانیم که وب سرور چیست و چه کاری انجام می‌دهد. اما برای آن‌که بتوانیم تفاوت و مزایای وب‌سرورها را نسبت به یکدیگر تشخیص بدهیم لازم است با برخی ویژگی‌های کلیدی یک وبسرور استاندارد آشنا شویم:
۱. ثبت فایل
فایل‌های گزارش رویدادها یا فعالیت‌هایی را که سرورهای وب انجام می‌دهند، مانند درخواست‌ها، امنیت و گزارش‌های خطا، مستند می‌کنند. هر بار که یک وب سرور درخواست جدیدی دریافت می‌کند، یک خط متن به گزارش اضافه می‌شود.
۲. احراز هویت
قبل از این که سرورها اجازه دسترسی جزئی یا کلی به منابع وب‌سایت را بدهند، لازم است که درخواست‌کننده را احراز هویت کنند. ویژگی احراز هویت معمولاً با درخواست‌های مجوز مثل نام‌کاربری و رمز عبور تعیین می‌شود.
۳. محدود کردن پهنای باند
منظور از پهنای باند یک وب سرور مقدار داده‌ای است که وبسرور می‌تواند در یک واحد زمانی مشخص، انتقال دهد یا پردازش کند. ویژگی محدود کردن پهنای باند در وبسرور، درواقع استراتژی است که سرعت پاسخ‌ها را کنترل می‌کند. هدف این است که مطمئن باشیم شبکه بیش از حد اشباع نمی‌شود و می‌تواند فایل‌ها را به آرامی تحویل دهد.
۴. فضای ذخیره سازی
فضای ذخیره‌سازی ساده‌ترین ویژگی وبسرور است. همانطور که احتمالاً خودتان هم می‌دانید، فضای ذخیره‌سازی شامل میزان فضای دیسک موجود برای ذخیره فایل‌ها است. این فضا تعیین می‌کند که آیا یک وبسرور می‌توانید میزبان سایت یا اپلیکیشن به‌خصوصی باشد یا خیر.
۵. زبان برنامه نویسی
وب‌سرورها هم زبان برنامه‌نویسی دارند. یعنی کدها با انواع مختلفی برای توسعه‌ٔ برنامه‌های اجرا شده در سرور به کار می‌روند. ممکن است نام‌گذاری این کدها را با عنوان «برنامه‌نویسی سمت سرور» بشناسید. مثلاً گفته می‌شود که زبان این وبسرور PHP یا پایتون است، یعنی برای توسعه آن از این زبان‌ها استفاده می‌شود.
۶. آپتایم
منظور از آپتایم، مدت زمانی است که سرور به‌عنوان یک دستگاه روشن است و کار می‌کند. یعنی یک عدد درصدی به‌نام آپتایم به ما نشان می‌دهد که وبسرور چه میزان از یک سال، می‌تواند درخواست‌ها را پردازش کند و فایل‌ها را تحویل دهد. آپتایم وبسرور بر زمان کارکرد یک سایت هم تأثیرگذار است و به همین جهت در محاسبه آپتایم سایت هم درنظر گرفته می‌شود. استاندارد بین المللی، آپتایم ۹۹.۹٪ را به‌عنوان ضمانت کامل درنظر می‌گیرد. اما جالب است بدانید این مقدار در لیموهاست تاکنون و تا اطلاع ثانوی، به‌طرز کم‌نظیری روی ۱۰۰٪ نگه داشته شده است.
پیشنهاد خواندن: سرور چیست به زبان ساده!
آشنایی با انواع وب سرور و ویژگی‌های هر کدام
برخی از محبوب ترین نمونه های وب سرورها عبارتند از:
وبسرور آپاچی
آپاچی یک وب سرور رایگان و منبع باز که برای بسیاری از سیستم عامل‌ها از جمله ویندوز، لینوکس و Mac OSX استفاده می‌شود. Apache قدیمی‌ترین نرم‌افزار وب سرور و یکی از نرم افزارهای مورد استفاده برای صاحبان وب سایت‌ها، توسعه‌دهندگان و ارائه‌دهندگان هاست است. با وجود این که وب‌سرورهای جدیدتری وارد بازار شده‌اند اما هنوز ۳۱٪ سهام بازار در اختیار آپاچی است.
NGINX
یک نرم‌افزار وب سرور منبع باز شناخته شده است که در ابتدا فقط برای سرویس‌دهی وب HTTP کار می‌کرد. اکنون به عنوان یک پروکسی معکوس، متعادل‌کننده بار HTTP و پروکسی ایمیل نیز استفاده می‌شود. NGINX به دلیل سرعت و توانایی خود در مدیریت چندین اتصال شناخته شده است، به همین دلیل است که بسیاری از وب‌سایت‌های پربازدید از خدمات آن استفاده می‌کنند.
خدمات اطلاعات اینترنتی مایکروسافت IIS
IIS یک نرم‌افزار وب سرور بسته است که توسط مایکروسافت به‌طور گسترده در سیستم‌عامل‌های ویندوز استفاده می‌شود.
Lighspeed
وب‌سرورهای Lighttpd که با نام لایت اسپید هم شناخته می‌شوند، نسبت به گزینه‌های قبل کمی جدیدتر هستند. این جدید بودن فقط به سال ورود به بازار مربوط نمی‌شود، بلکه لایت اسپید به دلیل به‌روز بودن به قدرت CPU کمتری نیاز دارد. همین در اختیار داشتن حافظه‌های کوچک از نقطه‌قوت‌های لایت اسپید است.
درست به دلیل همین قدرت و سرعت بهینه است که ما در بسیاری از سرویس‌های لیموهاست از این وبسرور استفاده می‌کنیم.
آن‌چه نباید دربارهٔ وب‌سرورها فراموش کنید!
در این مقاله خواندید که وب سرور چیست و چه کاربردی دارد. در نهایت هم با برخی از نمونه‌های آن آشنا شدید. اما اجازه بدهید یک یادآوری کوچک از اشتباهات رایجی که دربارهٔ وب‌سرورها ایجاد می‌شود داشته باشیم. اول این که با وجود تمام شباهت‌هایی که بعد از خواندن ویژگی‌های وبسرور به ذهنتان می‌رسد، باید بگوییم که سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، سیستم‌های مدیریت محتوا و فریم‌های توسعه هیچ‌کدام وب سرور نیستند. حتی Node.js هم زبان برنامه‌نویسی است که به شما اجازه می‌دهد که وب‌سرورها را ایجاد و آماده‌سازی کنید. در نهایت اگر هنوز سوالی دربارهٔ وب‌سرورها در ذهن شما می‌چرخد، می‌توانید از بخش نظرات زیر همین پست از ما بپرسید و پاسخ بگیرید. برای نوشتن این مقاله از منابع مختلفی مثل Mozila | hostinger استفاده کرده‌ایم.
سوالات متداول
- تفاوت وب سرور استاتیک و پویا چیست؟
وب سرور استاتیک محتوای ثابت سایت و وب سرور پویا محتوای متغییر در زمان درخواست کاربران ارائه می‌کند. سایت‌هایی با اطلاعات متغییر بالا از وبسرور پویا معمولاً از زبان‌های Python و Ruby استفاده می‌کنند.
- تفاوت سرور و وب سرور چیست؟
سرور کامپیوتری سخت‌افزاری است که برای نگهداری فایل‌ها استفاده می‌شود. در حالی که وبسرور، نرم‌افزار یا سخت‌افزاری مجهز به این نرم‌افزار است که ارتباط میان سرور و کلاینت را با انتقال فایل و درخواست و ریسپانس میسر می‌کند.
دیدگاه ها
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت می کنید