سیستم‌عامل اوبونتو چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

لینوکس سیستم‌عامل متن‌بازی است که هرکس (با دانش فنی کافی)، می‌تواند تغییراتی در آن ایجاد کرده و نسخۀ به‌خصوص خود را بسازد.

سیستم‌عامل اوبونتو یکی از این توزیع‌هاست که از جهات مختلف، انقلابی در بین نسخه‌های لینوکس به حساب می‌آید!

هدف اصلی از ساخت آن، راحت‌تر کردن کار با لینوکس بود که با تمرکز روی کاربرپسند بودن حاصل شد. دستاوردی که به‌دنبال آن، میلیون‌ها کاربر معمولی (بدون دانش فنی) شروع کردند به استفاده از لینوکس.

در این مقاله به زبان ساده گفته‌ایم که اوبونتو چیست و هر آنچه که باید درباره قابلیت‌ها، مزایا و حتی معایب آن بدانید را با شما در میان گذاشته‌ایم.

بیایید کارمان را با ارائۀ یک تعریف درست‌وحسابی از این توزیع شروع کنیم.

اوبونتو چیست؟

اوبونتو توزیعی از لینوکس است که مبتنی‌بر دبیان به وجود آمده. دبیان هم یکی از توزیع‌های قدرتمند لینوکس است، منتهی برای استفاده از آن باید هزینه کنید؛ ولی اوبونتو هم متن‌باز است، هم کاملاً رایگان؛ یعنی  اگر دانش لازم را داشته باشید، می‌توانید هستۀ آن را دستکاری کرده و سیستم‌عامل را برای کاربردهای به‌خصوص سفارشی‌سازی کنید.

ضمن اینکه به گواه خیلی‌ها، به میزان زیادی کاربرپسند است!

بیشتر از ۲۰ سال قبل، یعنی در سال ۲۰۰۴، برنامه‌نویس‌هایی که با Debian کار می‌کردند، این توزیع را ساختند. هدف Mark Shuttleworth (سرپرست برنامه‌نویس‌های سازندۀ اوبونتو)، این بود که توزیعی بسازند با طرز استفادۀ آسان‌تر از دبیان و دیگر توزیع‌های معروف لینوکس. و خروجی سیستم‌عامل اوبونتو بود که الحق توانست به این هدف برسد.

با این اوصاف، سیستم‌عامل اوبونتو به دلیل رابط کاربرپسند خود، بهترین گزینه برای تازه‌کارها، افراد غیرفنی و آن‌هایی است که می‌خواهند برای اولین بار به استفاده از لینوکس روی بیاورند.

ناگفته نماند که درحال‌حاضر، این توزیع برای بسیاری از سرورها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ می‌خواهیم بگوییم دیگر با یک توزیع ساده که فقط به کار مبتدی‌ها می‌آید طرف نیستیم و طی دو دهۀ اخیر، اوبونتو پیشرفت‌های زیادی را پشت‌سر گذاشته است.

سازندگان اوبونتو که بعداً شرکتی با نام Canoncial ساختند، هر شش ماه یک بار، نسخۀ جدیدی از این توزیع را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. ضمناً این شرکت خدمات دیگری مثل سرورها اوبونتو هم ارائه می‌کند و کلاً در ۲۰ سال گذشته، به هدف اصلی شرکت که تلاش برای افزایش دسترسی به سیستم‌عامل لینوکس بوده، پایبند مانده است.

📌💡اگر مشتاقید که درباره سایر توزیع‌های لینوکس هم بدانید، می‌توانید مقالۀ “آشنایی با انواع توزیع‌ های لینوکس و مقایسه کارکرد آن‌ها!” را مطالعه کنید.

حالا به‌خوبی می‌دانید که اوبونتو چیست و شاید یک سؤال برایتان پیش آمده باشید.

اوبونتو و لینوکس چه فرقی با هم دارند؟

لینوکس مثل یک درخت است و اوبونتو یکی از شاخه‌های بزرگ آن! شاید این جمله بیش از حد شاعرانه به نظر برسد، ولی واقعاً هم همین‌طور است.

لینوکس سیستم‌عامل مادری است که روی کرنلی با نام لینوکس (هستۀ اصلی OS) بنا شده. مثل تمام سیستم‌عامل‌ها، لینوکس هم وظیفۀ مهم برقراری ارتباط بین سخت‌افزارها و نرم‌افزارها را بر دوش می‌کشد.

در بین انبوه توزیع‌هایی که در بیشتر از ۳۰ سال گذشته برای لینوکس ساخته‌اند، چند مورد بیشتر از بقیه معروف‌تر هستند و یکی از آن‌ها اوبونتو است. توزیعی که برای رایانش ابری، سرورها، دسکتاپ‌ها و اینترنت اشیا خیلی به کار می‌آید!

پس می‌رسیم به همان جملۀ اول این بخش: لینوکس درخت است و اوبونتو یکی از شاخه‌های بزرگ آن.

و اما اینکه چه چیزی به شهرت و محبوبیت اوبونتو منجر شد؟ یا بهتر است بگوییم چه چیزهایی؟

دلیل محبوبیت اوبونتو در بین توزیع‌های لینوکس چیست؟

قاعدتاً دلیل محبوبیت هرچیزی را می‌توان در مزایای آن جست‌وجو کرد؛ پس ما هم در این قسمت همین کار را می‌کنیم و نگاهی می‌اندازیم به نقاط قوت توزیع دوست‌داشتنی داستانمان.

رابط گرافیکی کاربرپسند

می‌دانید چرا ویندوز بین کاربران معمولی خیلی محبوب‌تر از لینوکس است؟ چون طرز استفادۀ آسان‌تری دارد!

ذات لینوکس به‌گونه‌ا‌ی است که کاربر را وادار می‌کند از طریق نوشتن دستورهای مختلف، با این سیستم‌عامل ارتباط برقرار کنند. سازندگان اوبونتو به‌خوبی فهمیده بودند که این می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل دافعۀ لینوکس برای کاربران معمولی باشد و تمام تمرکزشان را روی ساخت یک رابط گرافیکی کاملاً کاربرپسند گذاشتند.

بعد از نسخۀ Ubuntu 17.10، رابط گرافیکی‌ای با نام GNOME به‌صورت پیش‌فرض روی تمام نسخه‌های این تویع نصب می‌شود. رابطی که به‌جای استفاده از متن‌های گیچ‌کننده، از آیکون‌ها برای راحت‌تر کردن کار کاربران استفاده می‌کند؛ درست مثل ویندوز.

رایگان و متن‌باز بودن اوبونتو

برای مجهز کردن سیستم خود به اوبونتو، فقط کافی است به سایت رسمی آن بروید و بعد از دانلود نسخۀ مد نظر، توزیع را روی دستگاه خود نصب کنید. این کار حتی ۱ ریال هزینه هم روی دستتان نمی‌گذارد؛ بدون اینکه هیچ قانونی را نقض کرده باشید!

برخلاف ویندوز و MacOS که محصولات تجاری هستند و نمی‌توانید تغییری روی هستۀ آن‌ها ایجاد کنید، اوبونتو هم مثل خیلی از توزیع‌های لینوکس کاملاً متن‌باز است و همان‌طور که چند بار تا الان گفتیم، امکان تغییر و دستکاری آن برای افرادی که دانش فنی کافی را دارند، فراهم است.

امنیت قوی و مثال‌زدنی

علاوه‌بر کمپانی Canonical که دائماً تمام نسخه‌های فعال را زیر نظر دارد و با استفاده از ابزارهای مخصوص امنیت را تأمین می‌کند، جامعۀ استفاده‌کنندگان بزرگ اوبونتو را هم داریم که کوچک‌ترین نقص‌های امنیتی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاع‌رسانی می‌کنند.

در نتیجه، کم‌خطرترین آسیب‌پذیری‌ها هم در زمانی بسیار کوتاه شناسایی و برطرف می‌شوند؛ این یعنی امنیت خارق‌العاده و مطمئن.

البته که کلاً توزیع‌های لینوکس در مقایسه با دیگر سیستم‌عامل‌ها کمتر در معرض خطرات سایبری هستند و اوبونتو هم از این قاعده مستثنی نیست.

پشتیبانی از طیف وسیعی از نرم‌افزارها

به‌لطف Ubuntu software Center، به تعداد خیلی زیادی از اپلیکیشن‌های ویندوز و MacOS دسترسی خواهید داشت. تازه اگر نتوانید خود نرم‌افزار مد نظرتان را پیدا کنید، به احتمال خیلی زیاد، یک نرم‌افزار کاملاً مشابه با کیفیتی عالی برای اوبونتو ساخته شده که کارتان را راه می‌اندازد.

مثلاً Libre Office اگر بهتر از Microsoft Office نباشد، کمتر از آن هم نیست!

سریع و سبک بودن اوبونتو

در ادامۀ پاسخ به پرسش مزایای اوبونتو چیست، باید بگوییم این سیستم‌عامل مطلقاً به منابع زیادی نیاز ندارد؛ یعنی حتی اگر سیستمتان سخت‌افزار قدرتمندی هم نداشته باشد، خیالتان راحت است که اوبونتو می‌تواند بهترین عملکرد ممکن را از خودش نشان بدهد.

رابط گرافیکی پیش‌فرضی که کمی بالاتر از آن صحبت کردیم، می‌تواند حتی با RAM کمتر از ۱ گیگابایت هم کار کند! ضمن اینکه کلی رابط جانبی وجود دارند که می‌توانند با منابع کمتر هم عملکرد ایدئالی داشته باشند.

این را مقایسه کنید با ویندوز ۱۱ که به حداقل ۴ گیگابایت رم نیاز دارد تا روی سیستم نصب شود!

پشتیبانی بلندمدت

تا امروز که این مقاله را می‌نویسم، نسخۀ ۲۴.۱۰ اوبونتو عرضه شده است؛ اما خب هیچ اجباری به آپگرید کردن وجود ندارد؛ چون یکی از اصلی‌ترین مزایای اوبونتو پشتیبانی بلندمدت یا LTS (تقریباً ۵ سال) از تمام نسخه‌هایش است.

حفظ حریم خصوصی

با گسترش دنیای دیجیتال و افزایش حجم داده‌های خصوصی، کاربران حق دارند که نگران فایل‌های شخصی خود باشند؛ مخصوصاً با در نظر گرفتن رخنه‌های خیلی زیادی که به‌صورت روزافزون رخ می‌دهند و به سرقت اطلاعات افراد منجر می‌شوند.

خوشبختانه اوبونتو قوانین سفت‌وسختی برای Data Privacy Policy خود در نظر گرفته که خیال کاربران را از ایمن بودن اطلاعاتشان راحت می‌کند. ضمن اینکه امکان شخصی‌سازی این قوانین مطابق با نیازها و خواسته‌های هر فرد هم وجود دارد.

پشتیبانی از سخت‌افزارها

همان‌طور که بالاتر گفتیم، اوبونتو نیازی به منابع سخت‌افزاری قدرتمند ندارد؛ به بیان بهتر، این توزیع لینوکس می‌تواند از انواع سخت‌افزارها پشتیبانی کند و در هر شرایطی، یک عملکرد عالی و بی‌نقص را از خود نشان دهد.

این‌ها مزایای اصلی سیستم‌عامل Ubuntu بودند که مشخص می‌کنند دلیل محبوبیت و معروفیت اوبونتو چیست. حالا بیایید برویم سراغ انواع مختلف این توزیع.

نسخه‌های مختلف اوبونتو چه تفاوتی دارند؟

توضیح دادیم با وجود اینکه اوبونتو در ابتدای فعالیش فقط می‌خواست استفاده از لینوکس را برای کاربران معمولی راحت‌تر کند، در طی دو دهۀ گذشته پیشرفت‌های زیادی داشته و نسخه‌های مختلفی از آن عرضه شده است.

در این قسمت، ۳ نسخۀ اصلی آن و فرق‌هایی که با یکدیگر دارند را بررسی خواهیم کرد.

اوبونتو نسخۀ دسکتاپ

قدیمی‌ترین نسخۀ اوبونتو که شامل یک رابط گرافیکی کاملاً کاربرپسند می‌شود و اجازه می‌دهد کاربران غیرفنی به‌راحتی از این سیستم‌عامل استفاده کنند. در واقع، می‌توانیم بگوییم نسخۀ دسکتاپ تجربه‌ای مشابه با ویندوز و MacOS را برای کاربران رقم می‌زند.

میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا این نسخۀ توزیع محبوب لینوکس را روی کامپیوترهای شخصی خود نصب کرده‌اند و به‌صورت رایگان از آن استفاده می‌کنند. ضمناً، Canonical این امکان را برای کاربران فراهم کرده که در صورت تمایل، با پرداخت هزینه، به پشتیبانی خیلی حرفه‌ای‌تری از طرف این کمپانی دسترسی داشته باشند.

اوبونتو نسخه هسته

این نسخه مناسب دستگاه‌های متصل به اینترنت اشیا و رایانش مرزی است. دربارۀ رایانش مرزی یا Edge Computing، مقاله‌ای جداگانه در وبلاگ داریم که می‌توانید آن را با عنوان “رایانش مرزی (Edge Computing) چیست؟” پیدا کنید.

خصوصیات این نسخۀ سبک‌تر از اوبونتو چیست؟ امنیت خیلی بیشتری دارد، ردپای خیلی کوچکی از خود به جای می‌گذارد و کاملاً Containerized است.

اوبونتو نسخه سرور

اوبونتو سرور ورژن مقیاس‌پذیر این توزیع به حساب می‌آید که در تمام انواع دیتاسنترها و محیط‌های ابری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نسخه در محیط‌های زیر قابل پیاده‌سازی است:

• Kubernetes Cluster
• OpenStack Cloud

نسخۀ مورد بحث روی ساختارهای مشهوری مثل x86 ،Arm و Power10 به کار گرفته شده است.

علاوه‌بر این‌ها، نسخۀ دیگری با نام Ubuntu Cloud را هم داریم که مشخصاً به درد سرویس‌های ابری می‌خورد.

در بخش بعدی، نگاهمان روی Flavourهای این توزیع متمرکز می‌کنیم.

Flavourهای اوبونتو در یک نگاه

کلمۀ Flavour (یا Flavor) در لغت به‌معنای مزه و طعم است. در دنیای اوبونتو، این عبارت به نسخه‌های مختلفی از توزیع اشاره می‌کند که هرکدام با محیط‌های دسکتاپ متفاوتی عرضه می‌شوند. دقت داشته باشید که محیط دسکتاپ می‌تواند تأثیر زیادی روی تجربۀ کاربر از کار با سیستم‌عامل بگذارد!

در جدول زیر، Flavourهای مختلف را همراه با رابط گرافیکی و خصوصیات اصلی‌ هرکدام می‌بینید:

بد نیست کمی هم راجع‌به نیمۀ خالی لیوان حرف بزنیم.

سیستم‌عامل اوبونتو ضعفی هم دارد؟

معلوم است که دارد! مگر چیزی بدون ایراد هم در این دنیا پیدا می‌شود؟!

متخصصانی که می‌توان روی درستی حرف‌هایشان حساب باز کرد، ایرادات زیر را از این توزیع سیستم‌عامل لینوکس می‌گیرند:

• پایداری ضعیف
• نیازمند بودن به تعداد خیلی زیادی آپدیت به‌صورت مداوم
• محدودیت نرم‌افزارها در مقایسه با ویندو و MacOS
• عملکرد ضعیف و غیرقابل قبول در اجرای بازی‌ها
• عدم پشتیبانی از خیلی از نرم‌افزارهای شناخته‌شده

به‌هرحال، در کنار تمام نقاط قوتی که بعد از پاسخ به سؤال اوبونتو چیست راجع‌به آن‌ها صحبت کردیم، این ایرادات هم وجود دارند که نمی‌توانیم آن‌ها را نادیده بگیریم.

البته باید به درهم‌تنیدگی برخی از این مشکلات با مزایای اوبونتو هم اشاره کنیم. مثلاً نیازمندی به آپدیت‌های زیاد، گرچه شاید باعث کلافگی کاربر شود، اما خب از طرفی دیگر، امنیت و عملکرد عالی را تضمین می‌کند!

احتمالاً دودل شده‌ باشید و ندانید بالاخره این توزیع به کارتان می‌آید یا نه! در بخش بعد کمکتان می‌کنیم راحت‌تر تصمیم بگیرید.

سیستم‌عامل اوبونتو به درد چه کسانی می‌خورد؟

در یک جواب کوتاه: همه! با اینکه در ابتدا این توزیع با هدف جذب کاربران غیرفنی به دنیای لینوکس ساخته شد، بعد از گذشت مدت‌زمانی، گسترش توانایی‌ها و قابلیت‌های آن باعث شدند بتوان از اوبونتو برای مصارف مختلف استفاده کرد.

فرقی نمی‌کند تازه‌کار هستید یا سینه‌سوختۀ دنیای کامپیوتر! طراحی کاربرپسند، داکیومنت‌های زیاد و پرجزئیات و البته جامعۀ بزرگ و فعال استفاده‌کنندگان، توزیعی که راجع‌به آن صحبت می‌کنیم را به گزینه‌ای خارق‌العاده برای کاربردهای مختلف تبدیل کرده است.

پس پیشنهاد می‌کنیم دوباره به بخش قبلی بروید و نگاهی به ایرادات اوبونتو بیندازید. اگر مشکلی با آن‌ها ندارید، اگر فکر می‌کنید کفۀ مزایا کاملاً به معایب سنگینی می‌کند، استفاده از این توزیع تجربۀ خیلی جذابی را برایتان رقم خواهد زد.

اوبونتو: لینوکس با طرز استفادۀ آسان

در قسمتی که سؤال اوبونتو چیست مطرح شده بود، گفتیم این توزیع آمد که استفاده از سیستم‌عامل متن‌باز و دوست‌داشتنی را برای همه راحت‌تر کند. دستاوردی که بی‌شک‌وتردید حاصل شد!

لینوکس اوبونتو برخلاف دیگر توزیع‌های لینوکس، روی ساخت یک رابط کاربری ساده و کاربرپسند تمرکز کرد و به این ترتیب، اجازه داد افراد غیرفنی، آن‌هایی که کار با ترمینال را بلد نیستند و حوصلۀ دستور نوشتن را ندارند، وارد دنیای لینوکس شوند.

در این مقاله، به صفر تا صد این توزیع جذاب پرداختیم و سعی کردیم چیزی را از قلم نیندازیم؛ اما اگر فکر می‌کنید بخشی از مطالب مبهم است، یا اگر همچنان سؤالی دارید، در قسمت کامنت‌ها با ما در ارتباط باشید.

منابع: OPERAVPS | TechTarget | MilesWeb | Hostinger