ویندوز سرور چیست و چه فرقی با سیستم‌عامل ویندوز دارد؟ (راهنمای کامل)

ویندوز را همه می‌شناسند! همه! معروف‌ترین سیستم‌عاملی که سال‌ها است روی کامپیوترهای خانگی نصب می‌شود و با اختلاف زیاد نسبت به رقبایش، سلطۀ بی‌چون‌وچرایی روی این بازار دارد.

اما ویندوز سرور چیز دیگری است. ورژنی از این سیستم‌عامل که البته توسط مایکروسافت ساخته می‌شود؛ منتهی مختص نصب روی انواع سرورهاست.

در این مقاله می‌خواهیم ببینیم ویندوز سرور چیست و تمام جوانب آن را طی یک مقالۀ ساده و قابل فهم برایتان توضیح دهیم؛ پس اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری راجع‌به این نوع سیستم‌عامل‌ها داشته باشید، همراه ما بمانید.

اول از همه، تعریف این مفهوم.

ویندوز سرور چیست؟

نام انتخابی همه‌ چیز را مشخص می‌کند! با ورژنی از ویندوز طرفیم که مختص نصب روی سرورها ساخته و آماده می‌شود و می‌تواند نیاز کسب‌وکارها در مقیاس بزرگ را برطرف کند. به‌طور مشخص، ویندوز سرور مخصوص مدیریت شبکه، داده‌ها و کلاً سیستم‌های سازمانی است.

انواع ویندوز سرور بسیار شبیه به ویندوزهای معمولی (مثلاً ویندوز ۱۰ یا ۱۱ که بیشتر مردم روی دستگاه‌های شخصی خود نصب کرده‌اند) هستند؛ دلیل اصلی این موضوع، Codebase مشترک آن‌ها است؛ یعنی تمام تکنولوژی‌های زیرساختی یکی هستند. هر بار که نسخۀ جدیدی از ویندوز معمولی به بازار می‌آید، مشابه آن هم برای سرورها ساخته و ارائه می‌شود. به‌عنوان مثال، ویندوز سرور ۲۰۱۹ عین ویندوز ۱۰ است و ویندوز سرور ۲۰۲۲ با ویندوز ۱۱ مو نمی‌زند!

این زیرساخت مشترک باعث می‌شود یکپارچه‌سازی ابزارهای مختلف و رسیدگی به سرورهای ویندوزی خیلی راحت‌تر انجام بگیرد.

البته تأکید می‌کنیم که با وجود این شباهت‌ها، ویندوز سرور از قابلیت‌ها و ابزارهایی برخوردار است که امکانات لازم برای ادمین‌ها فراهم می‌کنند تا بتوانند به‌شکلی بهینه‌تر و کارآمدتر، شبکه‌ها و فضاهای ذخیره‌سازی را مدیریت کنند.

حالا می‌دانید Windows Server چیست؛ یکی از محصولات پراستفادۀ مایکروسافت که ستون فقرات بسیاری از زیرساخت‌های IT به حساب می‌آید. ستون فقرات سفت‌وسختی که به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد به‌شکلی مؤثر داده‌ها، اپلیکیشن‌ها و شبکه‌هایشان را مدیریت کنند.

اجازه دهید برگردیم به روزهای اولی که چنین محصولی ساخته و عرضه شد و ببینیم این دست سیستم‌عامل‌ها چه مسیری را طی کردند تا به جایگاه امروزی رسیدند.

نسخه‌های مختلف ویندوز سرور

باید بدانید انواع ویندوز سرور که قبل از سال ۲۰۱۲ عرضه شده بودند، تقریباً از دور خارج شده‌اند؛ ولی از ویندوز سرور ۲۰۱۲ به بعد هنوز استفاده می‌شود.

البته که دو نسخۀ Windows Server 2012 و Windows Server 2016 دیگر توسط مایکروسافت پشتیبانی نمی‌شوند؛ پس اگر از یکی از این دو ورژن استفاده می‌کنید، احتمالاً بهتر باشد در اولین فرصت، سیستم‌عامل سرور خود را ارتقا دهید تا احیاناً مشکلی برایتان پیش نیاید.

ویندوز سرور ۲۰۱۲ شروع دوران به‌کارگیری امکانات ابرمحور بود! به‌ همین خاطر، عملکرد و مقیاس‌پذیری این ورژن در مقایسه با نسخه‌های قبلی، به‌میزان چشمگیری بهتر شده بود. ضمن اینکه بهبود در مجازی‌سازی هم به‌وضوح قابل مشاهده بود.

نسخۀ عرضه‌شده در سال ۲۰۱۶، حتی از Windows Server 2012 هم بهتر عمل می‌کرد. به‌طور مشخص، سایز سیستم‌عامل کم شده و امنیت آن هم بهتر شده بود.

در اواخر سال ۲۰۱۸، ویندوز سرور ۲۰۱۹ عرضه شد که الان قدیمی‌ترین نسخۀ ویندوزهای مخصوص سرور است که توسط مایکروسافت پشتیبانی می‌شود. همان‌طور که انتظار می‌رود، همه‌چیز در این نسخه بهتر شد! از عملکرد و توسعه‌پذیری گرفته تا قابلیت‌های امنیتی.
ضمن اینکه این نسخه یک ابزار جدید و مدرن برای مدیریت سیستم را هم معرفی کرد؛ یعنی Windows Admin Center.

و اما ویندوز سرور ۲۰۲۲ که در سپتامبر ۲۰۲۱ عرضه شد. آخرین نسخۀ ویندوزهای مختص سرور که هم‌زمان با ویندوز ۱۱ به بازار آمد.

در نگاه اول، دو نسخۀ ویندوز سرور ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ خیلی با هم فرق ندارند؛ ولی خب مایکروسافت، آپدیت‌هایی را روی نسخۀ جدیدتر اعمال کرد که به بهبود امنیت و کاربردی‌تر شدن Windows Admin Center منجر شدند. ضمن اینکه اگر با Kubernetes کار می‌کنید، با این نسخه تجربۀ خیلی بهتری خواهید داشت.

حالا علاوه‌بر اینکه می‌دانید ویندوز سرور چیست، با انواع آن هم آشنایی کامل دارید؛ وقت آن می‌رسد که بپردازیم به ویژگی‌های ویندوز سرور.

قابلیت‌ها و ویژگی‌های کلیدی ویندوز سرور چیست؟

درحالی‌که لینوکس گزینۀ محبوب‌تری برای انواع سرورها محسوب می‌شود، ویندوز هم طرفداران خاص خود را دارد. حالا سؤال این است که مایکروسافت چطور توانست برای تسلط همه‌جانبۀ توزیع‌های مختلف لینوکس مزاحمت ایجاد کند؟

بررسی قابلیت‌ها و ویژگی‌های ویندوز سرور جواب این سؤال را می‌دهد.

اکتیو دایرکتوری (Active Directory)

Active Directory نام سرویسی است که به ارگان‌ها کمک می‌کند اکانت کاربران، منابع و تنظیمات امنیتی را به‌راحتی مدیریت کنند. با استفاده از این سرویس، می‌توان برای کاربران مختلف اکانت ساخت و آن‌ها را مدیریت کرد. تعریف گروه، کامپیوتر و کلاً هر چیز دیگری داخل یک شبکه هم با اکتیو دایرکتوری به‌سادگی ممکن می‌شود.

DNS

DNS یا Domain Name System، سازوکاری است که نام‌های قابل فهم برای انسان‌ها را به آدرس‌های آیپی که زبان کامپیوترها محسوب می‌شود، تبدیل می‌کند.

این مقاله را بخوانید: برای کسب اطلاعات بیشتری راجع‌به این سازوکار، می‌توانید مقالۀ “DNS چیست و چه کاربردی دارد؟” را بخوانید.

یکی از ویژگی‌های جذاب ویندوز سرور این است که از یک سرور DNS مجهز و همه‌چیزتمام استفاده می‌کند. سروری که برای مدیریت نام‌های دامنۀ مختلف درون یک ارگان به کار می‌آید.

ویژگی Group Policy

این ویژگی به ادمین‌ها اجازه می‌دهد کاربران و تنظیمات کامپیوترها در سراسر شبکه را به‌صورت کاملاً متمرکز کنترل و مدیریت کنند.

قابلیت‌ مجازی‌سازی با Hyper V

خواندن مقالۀ “تکنولوژی مجازی سازی چیست و چه انواعی دارد؟” کمکتان می‌کند درک بهتری از این مفهوم به دست بیاورید.

ویندوز سرور، امکان مجازی‌سازی با Hyper V را فراهم می‌کند. حالا Hyper V چیست؟

Hyper V نام پلتفرمی است که به سازمان‌ها اجازه می‌دهد چندین سیستم‌عامل را روی یک ماشین فیزیکی نصب و اجرا کنند. به‌لطف این پلتفرم، ارگان‌ها می‌توانند سرورهای خود را ایمن‌تر کنند، هزینه‌های سخت‌افزاری را پایین بیاورند و هم عملکرد، هم توسعه‌پذیری را بهبود ببخشند.

قابلیت Windows Update

هر بار که سیستم‌عامل نیاز به به‌روزرسانی داشته باشد، ادمین با کمک قابلیتی به اسم Windows Update از این موضوع مطلع خواهد شد. آپدیت نگه داشتن سیستم‌عامل سرورها باعث می‌شود از عملکرد ایدئال و بی‌نقص آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

خدمات دسکتاپ از راه دور

دسترسی به کامپیوترها از راه دور، یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت و جذاب ویندوزهای مخصوص سرور است. دو سرویسی که برای این منظور کاربرد دارند، با نام‌های Remote Desktop Services و Remote Desktop Protocol شناخته می‌شوند.

این ویژگی یک راهکار عالی است برای دسترسی ریموت به اپلیکیشن‌ها، منابع و دسکتاپ‌های سازمانی؛ بدون اینکه لازم باشد به‌صورت فیزیکی در دفتر حضور داشته باشید.

استفاده از IIS

IIS مخفف Internet Information Service است؛ وب‌سرور توسعه‌داده‌شده توسط مایکروسافت که می‌توان همراه‌با ویندوز سرور از آن استفاده کرد. IIS برای میزبانی و مدیریت وب‌سایت‌ها، وب‌اپلیکیشن‌ها و و انواع خدمات آنلاین در بستر اینترنت کاربرد دارد.

قابلیت Storage Spaces

این قابلیت تعریف‌شده روی سرورهای ویندوز، امکان مجازی‌سازی سخت‌افزارهای مرتبط با ذخیره‌سازی داده‌ها را برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها به وجود می‌آورد.

پاورشل (PowerShell)

پاورشل نام یک زبان برنامه‌نویسی ساخته‌شده توسط مایکروسافت است که می‌توان از آن در ویندوز سرور و کلاً همۀ محصولات مایکروسافت استفاده کرد.

با استفاده از این زبان برنامه‌نویسی، می‌توانید از طریق یک رابط گرافیکی ساده با طرز استفادۀ آسان، مدیریت بخش‌های مختلف سیستم را خودکار کنید. منظور کارهایی مثل پیکربندی، مانیتورینگ، مدیریت ویندوز سرور و دیگر اپلیکیشن‌های ساخت مایکروسافت است.

بالاتر گفتیم که ویندوز سرور با ویندوز معمولی شباهت‌های زیادی دارد و البته تفاوت‌های زیاد! حالا بیایید این دو محصول مایکروسافت را با هم مقایسه کنیم.

مقایسه ویندوز سرور با ویندوز معمولی (شباهت‌ها و تفاوت‌ها)

در عین اینکه هر دو ظاهر یکسانی دارند، نباید فراموش کنید که هرکدام اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند. ویندوز سرور امکاناتی دارد که به قابلیت‌ها و زیرساخت‌های موجود در سازمان‌ها وابسته هستند. درحالی‌که ویندوز معمولی این‌طور نیست.

اینجا، در دو بخش جداگانه، شباهت‌ها و تفاوت‌های بین این دو نوع سیستم‌عامل را زیر ذره‌بین خواهیم برد.

شباهت‌ها

اولین شباهت در رابط گرافیکی دیده می‌شود. در نسخه‌های اخیر، GUI ویندوز سرور و ویندوز معمولی کاملاً یکسان است. به‌علاوه، هر دو نسخه از هستۀ کرنل مشابهی استفاده می‌کنند.

در کنار این‌ها، تمام قابلیت‌های اولیۀ هر دو نسخه عین هم هستند. در هر دو ورژن، کار با فایل‌ها به‌صورتی مشابه انجام می‌گیرد، تسک منجیر‌ها شبیه به هم هستند و امکان اعمال تنظیمات به‌خصوص برای نیازهای به‌خصوص سیستم وجود دارد.

هم ویندوز سرور، هم ویندوزهای معمولی‌ای که روی کامپیوترهای شخصی نصب می‌شوند، کاملاً با ابزارها و سرویس‌های ساخت مایکروسافت سازگاری دارند. به بیان بهتر، هر دو مورد به‌خوبی در اکوسیستم این غول دنیای تکنولوژی ادغام می‌شوند.

در نهایت، قابلیت‌های امنیتی هر دو نوع سیستم‌عامل هم کاملاً مثل هم هستند. برای مثال می‌توانیم به Windows Defender، فایروال‌ها و ابزارهای رمزنگاری‌ای اشاره کنیم که در هر دو گزینه دیده می‌شوند. ضمناً، اگر با نسخۀ اورجینال این سیستم‌عامل‌ها کار کنید، به‌صورت منظم پیغام‌هایی برای انجام آخرین به‌روزرسانی‌ها دریافت خواهید کرد؛ در نتیجۀ این موضوع، خیالتان راحت است که سیستم‌عامل سرور یا کامپیوتر شخصی‌تان، در برابر خطرات آسیب‌پذیر نیست.

اجازه دهید باز هم تأکید کنیم که در این مقایسه، جدیدترین نسخه‌های ویندوز سرور و ویندوز معمولی را مبنا قرار دادیم؛ چون در نسخه‌های قدیمی‌تر، فرق‌های عمده‌ای بین این دو نوع محصول مایکروسافت دیده می‌شود.

و البته که همین حالا هم تفاوت‌هایی بین نسخه‌های مختص سرور و ورژن کامپیوترهای خانگی دیده می‌شود.

تفاوت‌ها

همان‌طور که گفتیم، اصلی‌ترین فرق، هدف متفاوتی است که هرکدام از نسخه‌ها دنبال می‌کنند. ویندوز سرور برای رفع نیازهای سازمانی طراحی شده است. در آن طرف مقایسه، ویندوز معمولی را داریم که روی ارائۀ بهترین خدمات به کاربران معمولی تمرکز دارد.

فارغ از کاربرد ویندوز سرور، توانایی دو گزینه در پشتیبانی از سخت‌افزارها هم متفاوت است. ویندوز سرور برای ارائۀ بهترین عمکلرد در شرایط سخت و تحت فشار زیاد طراحی شده است و می‌تواند از ۲۴ ترابات رم و ۶۴ سوکت CPU پشتیبانی کند؛ ولی ویندوز معمولی نهایتاً بتواند با ۲ ترابایت رم و ۲ سوکت CPU کار بکند که کاملاً قابل درک است.

دربارۀ رابط گرافیکی گفتیم که هر دو از GUI مشابهی استفاده می‌کنند؛ منتهی با این تفاوت که ویندوز سرور بدون GUI و از طریق خط فرمان هم قابل دسترسی است؛ رویکردی که در مصرف منابع صرفه‌جویی و بهترین عملکرد در محیط‌های به‌اصطلاح Headless را ممکن می‌کند؛ اما ویندوز معمولی فقط با GUI قابل استفاده است.

از آنجایی که Windows Server برای مصارف سازمانی کاربرد دارد، عملاً از بی‌نهایت اتصال پیشتیبانی می‌کند؛ این در صورتی است که ویندوزهای معمولی نهایتاً بتوانند با ۲۰ اتصال به کارشان ادامه دهند.

علاوه‌بر این‌ها، نسخۀ مختص سرورها، از قابلیت‌هایی برخوردار است که اثری از آن‌ها در ویندوزهای معمولی دیده نمی‌شود؛ قابلیت‌هایی که در بخش قبلی راجع‌به آن‌ها صحبت کردیم؛ مثل اکتیو دایرکتوری و DNS.

ضمناً، مجوز استفاده از هرکدام از سیستم‌عامل‌ها هم متفاوت است. لایسنس ویندوز سرور به‌گونه‌ای صادر می‌شود که مناسب مصارف سازمانی باشد؛ ولی در رابطه با کامپیوترهای شخصی، باید برای هر دستگاه لایسنس جداگانه‌ای بگیرید.

باقی تفاوت‌ها را به‌صورت سرتیتروار تقدیمتان می‌کنیم:

• امکانات مجازی‌سازی
• مقیاس‌پذیری
• قیمت
• بهینه‌سازی عملکرد
• مدیریت فضای ذخیره‌سازی

این جدول را داشته باشید تا راحت‌تر بفهمید تفاوت‌ها و شباهت‌های ویندوز معمولی با ویندوز سرور چیست.

در بخش بعدی، به یک سؤال مهم پاسخ می‌دهیم که تکلیفتان را مشخص می‌کند. اینکه آیا ویندوز سرور به کار شما می‌آید یا نه!

ویندوز سرور برای چه کسب‌وکارهایی مناسب است؟

تا اینجای مقاله سعی کردیم پاسخ کاملی به سؤال ویندوز سرور چیست بدهیم و تمام زوایای پنهان و پیدای آن را نشانتان بدهیم. اما سؤال اصلی اینجا است که آیا باید از این سیستم‌عامل برای سرورهای خود استفاده کنید، یا لینوکس انتخاب بهتری به حساب می‌آید؟

همان‌طور که گفتیم، این سیستم‌عامل توانایی‌های زیادی دارد و توسط یکی از بزرگ‌ترین برندهای دنیا پشتیبانی می‌شود؛ اما خب این لزوماً به آن معنا نیست که ویندوز سرور انتخاب ایدئالی برای نیاز شما خواهد بود!

فاکتورهای زیادی وجود دارند که باید آن‌ها را بررسی کنید تا بفهمید آیا این سیستم‌عامل به دردتان می‌خورد یا نه؛ مثلاً بحث هزینه به‌تنهایی یک عامل تعیین‌کننده است!

در کل کسب‌وکارهایی که:

• امنیت برایشان اهمیت چندبرابری دارد
• خیلی تجربه و دانش فنی ندارند
• به سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های ساخت مایکروسافت وابستگی دارند
• با حجم خیلی زیادی از داده‌ها سروکار دارند

می‌توانند سراغ ویندوز سرور بروند.

ویندوز سرور، سیستم‌عامل نام‌آشنا، این بار روی اَبَرکامپیوترها

در این مقاله، تمام زیروبم این نوع سیستم‌عامل‌ها را روی داریه ریختیم و سعی کردیم هرآنچه باید دربارۀ آن بدانید را در اختیارتان قرار دهیم؛ از تعریفش گرفته تا ویژگی‌هایی خاصی که دارد؛ همچنین، برای اینکه کمکتان کنیم تصمیم بهتری بگیرید، در آخرین بخش مقاله، کسب‌وکارهایی که بیشترین نفع را از ویندوزهای مخصوص سرور می‌برند، بررسی کردیم.

اگر همچنان ابهامی وجود دارد یا مشکلی بابت درک قسمتی از مقاله دارید، همین زیر برایمان کامنت بگذارید. راستی حالا که این مقاله را خواندید، می‌توانید مقاله «آموزش کامل نصب ویندوز سرور ۲۰۲۲ (ویدئو)» را هم بخوانید تا نحوه نصب ویندوز سرور را هم یاد بگیرید.

منابع: BUSINESS NEWS DAILY | Monovm