با آنلاین شدن همه چیز در دنیای دیجیتالی امروز، سرعت تولید و رشد دادهها (منظور هر اطلاعاتی است که بتوان آن را اندازهگیری، مشاهده و توصیف کرد.) هم سر به فلک کشیده و روزانه حجم زیادی «دیتا» توسط کاربران عادی اینترنت یا کسبوکارها تولید میشود.
مدیریت و سروسامان دادن به این دیتاها زیر سر دیتابیس یا پایگاههای داده است.
این مقدمه را داشته باشید و همراهمان بمانید، چون قرار است درباره اینکه دیتابیس چیست، چه کاربردی دارد و انواع آن کدام است، در این مقاله حرف بزنیم.
پیش از هر کاری، بیایید این مفهوم را آنقدر برایتان باز کنیم که اگر یک فرد غیرمتخصص هم از شما پرسید:«دیتابیس چیه؟»، باز جوابی کامل و درست در آستین داشته باشید!
پایگاه داده (database) چیست؟
پایگاه داده یا database سیستمی منظم و ساختارمند از اطلاعات است که به شکل دیجیتال روی یک سختافزار (مثل سرور) یا فضای ابری ذخیره میشود.
شما با کمک نرمافزارها، میتوانید بهراحتی به آن اطلاعات دسترسی داشته باشید، دادههای خود را در آن جستوجو کنید و در صورت نیاز، آنها را تغییر دهید.
کمی سخت شد، پس سادهترش میکنیم:
به زبان سادهتر، دیتابیس، مثل یک مخزن عظیم است که اطلاعات مختلف را درون خودش بهصورت منظم و مرتب ذخیره و نگهداری میکند و زمانی که به آنها نیاز داشته باشید، این اطلاعات را بلافاصله در اختیار شما قرار میدهد.
پایگاههای داده ستون و پایههای اصلی بسیاری از سیستمهای کامپیوتری امروزی هستند؛ یعنی اکثر نرمافزارها، وبسایتها، اپلیکیشنها، فروشگاههای آنلاین و خیلی از ابزارهای دیجیتالی که ما روزانه از آنها استفاده میکنیم، برای ذخیره و مدیریت اطلاعات خود به پایگاههای داده متکی هستند.
📌نکتۀ ظریف
اکسل و گوگل شیت پایگاه داده نیستند! خیلیها تصور میکنند که چون با این دو نرمافزار هم میتوانیم مجموعهای از دادهها را مدیریت، ذخیره و دستهبندی کنیم، پس حتماً اینها هم نوعی دیتابیس هستند؛ در صورتی که اینطور نیست. دیتابیسها سیستمهای فوقالعاده قدرتمندتر و ترکیبی از سختافزارها نرمافزارها هستند که برای ذخیره، سازماندهی و مدیریت انواع مختلف دادهها (مثل دادههای عددی، متنی، تصویری، صوتی و…) در ابعاد بسیار بزرگ به کار میروند. |
💡یک مثال روشن برای اینکه بفهمید پایگاه داده چیست …
یک آشپزخانهٔ بزرگ را تصور کنید؛ اگر هر کدام از مواد خام، بینظم در گوشهای قرار بگیرند، فرایند آشپزی خیلی سخت و پیچیده میشود.
به جای این کار، میتوانید همهچیز را دستهبندی کنید؛ سبزیجات در یک قفسه، حبوبات در قفسهای دیگر و مواد گوشتی هم در بخشی دیگر. حالا هر وقت بخواهید غذا بپزید، به راحتی میتوانید مادهٔ مورد نظر را پیدا کنید، آن را به کار ببرید و حتی در صورت نیاز، به خواست و صلاحدید خودتان در جای بهتری قرارش دهید!
دیتابیس به شما کمک میکند که اطلاعات سیستم خود را راحتتر ذخیره، دستهبندی و سازماندهی کنید و از این راه، مدیریت بهتری روی آنها داشته باشید؛ فرقی هم ندارد این دادهها دربارهٔ رفتارهای مشتری باشد، به امور مالی مربوط شود یا اطلاعاتی دربارهٔ محصولات به شما بدهد.
دیتابیسهای از اجزای مختلفی ساخته میشوند که هر کدام از آنها دست به دست هم میدهند این مخزن اطلاعاتی را میسازند. حالا که فهمیدیم معنی دیتابیس چیست و به چه دردی میخورد، بیایید ریز به ریز اجزای آن را بررسی کنیم تا ببینیم فرایند ذخیرهسازی و مدیریت دادهها چطور اتفاق میافتد.
⭐ محتوای مرتبط: آموزش جامع بهینه سازی دیتابیس وردپرس |
اجزای پایگاه داده زیر ذرهبین🧐
اگر بخواهید به محتویات پایگاه داده دقت کنید، ممکن است با صدها، هزاران یا حتی میلیونها بخش مختلف مواجه شوید!
وقتی میپرسیم بخشها و اجزای دیتابیس چیست، منظور ما فایلها و اطلاعات موجود روی آن نیستند؛ بلکه منظور بخشهایی است که ساختار کلی پایگاه داده را تشکیل داده است.
بهطور کلی هر پایگاه داده از دو جزء اصلی تشکیل شده است:
- سیستم ذخیرهسازی داده
- سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS)
سیستم ذخیرهسازی داده، شبیه خانه و مخزن فیزیکی دادههاست و DBMS مثل کلید ورود به این خانه است.
به عبارت دیگر، بخش ذخیرهسازی مسئولیت نگهداری فیزیکی دادهها را بر عهده دارد و شامل هارد دیسکها، حافظههای SSD، فضای ابری و … میشود و DBMS نرمافزاری است که امکان تعامل با دادههای ذخیره شده را فراهم میکند و یک جورایی رابط بین کاربر و دادهها است.
اینها بخشهای اصلی یکپایگاه داده بودند؛ حالا بیایید با اجزای جزئیتر در دیتابیسها آشنا شویم:
سختافزار
برای ذخیرهسازی دادهها و استفاده از نرمافزار دیتابیس، نیاز به یک سیستم سختافزاری دارید. این سیستم ممکن است به اندازهٔ یک سرور غول پیکر، بزرگ یا به اندازهٔ یک هارد دیسک، کوچک باشد! مهم این است که بتواند دادهها را ذخیره کند تا کاربران بعدا بتوانند از آنها استفاده کنند.
نرمافزار
برای اینکه بتوانید به دادههای ذخیرهشده روی دیتابیس دسترسی داشته باشید، آنها را مدیریت کنید و در صورت نیاز تغییرشان دهید، به یک نرمافزار هم نیاز دارید. با نرمافزارهای DBMS، تمام کارهایی که گفتیم امکانپذیر خواهند بود.
برای نمونه، MySQL یک نمونه از این نرمافزارها است که اغلب برای سایتها و برنامههای وب استفاده میشود. یا دیتابیس اوراکل (Oracle) که مخصوص مدیریت دادههای ساختاریافته و بدون ساختار است. حتی شرکت مایکروسافت هم DBMS اختصاصی خودش را با عنوان Microsoft SQL Server دارد که برای سازمانهایی با شبکههای مایکروسافت قابل استفاده است.
دیتاها
وقتی اطلاعاتی نباشد، فایدهٔ دیتابیس چیست؟ بخش اصلی و مهم پایگاه دادهها، اطلاعاتی است که بهصورت دستهبندی شده روی آن ذخیره میشوند. همانطور که قبل تر گفتیم، این دادهها میتوانند انواع مختلفی داشته باشند؛ از دادههای متنی و عددی گرفته تا تصویری و ویدیویی.
زبان دسترسی به دیتاها
وقتی با پایگاه دادهها کار میکنید، در واقع طرف مقابل شما یک کامپیوتر است که باید با زبان خودش با آن صحبت و تعامل کنید. حالا زبان پایگاه داده چیست؟
برای استفاده از نرمافزار دیتابیس و دسترسی به دادهها از طریق آن، زبانهای مختلفی وجود دارد که زبان SQL یکی از رایجترین و معروفترین آنهاست.
زیانهای دیگری مثل OQL و XQuery و CQL و MQL هم وجود دارد که برای انواع دیتابیس کاربرد دارند. (جلوتر درباره انواع دیتابیس بیشتر توضیح میدهیم)
روشها
در نهایت، آخرین جزء پایگاه دادهها، روشها و قوانین آن هستند. فرایند ذخیرهسازی، دستهبندی و مدیریت دادهها اصول خاصی دارد که از آن، به عنوان Procedures، روشها و رویهها یاد میشود. این قوانین تعیین میکنند که دادهها چگونه و کجا ذخیره شوند تا دسترسی و مدیریت آنها سادهتر باشد.
📌💡منظور از SQL و DBMS در پایگاه داده چیست؟DBMS نرمافزاری است که واسطهای بین کاربر و پایگاه داده ایجاد میکند و امکان ذخیره، مدیریت، و دسترسی به دادهها را فراهم میسازد. در دیتابیسهای رابطهای، برای تعامل با DBMS از زبان SQL استفاده میشود. این زبان دستورات کاربر را طبق قواعد مشخص به DBMS ارسال میکند تا عملیات مورد نظر (مانند جستوجو، بهروزرسانی یا حذف دادهها) انجام شود. با این حال، بسته به نوع DBMS، ممکن است از زبانها یا واسطهای دیگری نیز استفاده شود. همچنین، سطح دسترسی کاربران به دادهها توسط تنظیمات امنیتی و مجوزهای تعریفشده در DBMS کنترل میشود. |
دیتابیس چه کاربردهایی دارد؟
اگر بخواهیم ساده و مختصر بگوییم کاربرد دیتابیس چیست، بهترین پاسخ همین است: ذخیرهسازی، تجزیهوتحلیل و مدیریت دادهها! اما بیایید قضیه را کمی بیشتر موشکافی کنیم و ببینیم چه کاربردهایی پشت پایگاه دادهها، این عبارت کوتاه اما سنگین، نهفته است؟.
پایگاه دادهها، محلی برای ذخیرهٔ دادهها و فایلهای مهم سایتها، سرورها و اپلیکیشنهاست؛ پس اگر کسی از شما بپرسد دیتابیس سایت چیست، میتوانید بگویید جایی که اطلاعات مهم سایت در آن نگهداری میشود؛ اما منظور ما از اطلاعات مهم چیست؟
در ادامه، میتوانید لیستی از کاربردهای مهم دیتابیس را ببینید و دقیقا متوجه شوید که اطلاعات موجود در پایگاه داده چیست:
- مدیریت اطلاعات مربوط به کارکنان و مشتریان در موسسات دولتی مانند بانک یا موسسات خصوصی
- ذخیرهسازی و مدیریت دادههای مربوط به امور مالی و حسابداری
- ذخیره اطلاعات کاربران، پستها، کامنتها و تراکنشهای سایتهای فروشگاهی
- نگهداری و مدیریت دادههای مربوط به پروندهٔ بیماران، تاریخچه درمان، نسخهها و نوبتها در سیستم بیمارستان و درمانگاه
- مدیریت دادههای عظیم شبکههای اجتماعی مانند اطلاعات کاربران، محتواها و کامنتها در اینستاگرام
- حفظ و نگهداری دیتاهای مربوط به سیستم آموزشی مانند سوابق تحصیلی، اطلاعات شخصی، دورهها و محتواهای آموزشی
📌💡 بیشتر بدانید: دیتابیس و هوش مصنوعی
جالب است بدانید که ۷۵ درصد مدیران ارشد، اعتقاد دارند استفاده از هوش مصنوعی، باعث رشد کسبوکار و ایجاد مزیت رقابتی میشود؛ اما چطور باید چنین امکانی فراهم کرد؟ با تقویت هوش مصنوعی با اطلاعات و دادههای مهم! یکی از جذابترین کاربردهای دیتابیس، در حوزهٔ هوش مصنوعی و AI است. در حقیقت، هر ابزار هوش مصنوعی که از آن استفاده میکنید، بر پایهٔ یک دیتابیس بنا شده است؛ میپرسید چگونه؟ بهتر است بدانید که مدلهای هوش مصنوعی، به یادگیری نیاز دارند و به همین دلیل، اطلاعات مهم را از منابع مختلف جمعآوری و در دیتابیس خود ذخیره میکنند تا در مواقع لزوم برای پاسخ به کاربر از آن کمک بگیرند. در واقع، پاسخ نهایی کاربران هوش مصنوعی را دیتابیس تعیین میکند و آن ابزار هوش مصنوعی که پایگاه دادهٔ قویتری داشته باشد، برندهٔ رقابت بازار است. |
حالا دیگر میدانید دیتابیس چیست و چه کاربردی دارد؛ پس بیایید در بخش بعدی، به انواع آن هم بپردازیم تا حق مطلب را به طور کامل ادا کرده باشیم!
انواع پایگاه داده در یک نگاه
درک عمیق اینکه دیتابیس چیست، نیاز به آشنایی با انواع آن دارد؛ زیرا ذخیرهسازی و نگهداری دادهها همیشه به یک شکل اتفاق نمیافتد!
در ادامه میتوانید انواع دیتابیس را بیشتر بشناسید و با کاربرد اصلی هر کدام آشنا شوید:
۱. دیتابیس رابطهای (Relational database)
در این نوع پایگاه داده، اطلاعات در جدولهای منظم دستهبندی و ذخیره میشوند. هر جدول، شامل چندین ستون محتوی اطلاعات است و میتواند به جدولهای دیگر نیز لینک شود. مثلا، دو جدول زیر را برای انتخاب رشتهٔ دانشجویان در نظر بگیرید:
جدول ۱: Students
Student ID | Name | Age |
---|---|---|
۱ | سیما احمدی | ۲۱ |
۲ | سامان معصومی | ۲۲ |
جدول ۲: Courses
Course ID | Course Name | Student ID |
---|---|---|
۱۰۱ | ریاضیات ۱ | ۱ |
۱۰۲ | فیزیک ۲ | ۲ |
۱۰۳ | برنامهنویسی | ۱ |
جدول بالا یک نمونهٔ خوب از دیتابیس رابطهای است. در جدول شماره ۱ اطلاعات هر دانشجو مشخص است و سپس در ستونی به عنوان Student ID یک کد برای آنها تعیین شده است. سپس در جدول دوم که مربوط به انتخاب رشته است، مجددا با همین کدها، دادهها به هم مرتبط شدهاند و اطلاعات مربوط به انتخاب رشتهٔ دانشجو، ثبت شده است.
دیتابیس رابطهای بیشتر برای دادههای ساختاریافته و محدود مناسب است و اگر با دادههای سنگین و غیرساختاریافته سروکار داشته باشید، ممکن است نتوانید از این سیستم استفاده کنید.
دیتابیس ناوبری (Navigational database)
این نوع پایگاه داده، در شرایطی استفاده میشود که بخواهید دادههای سلسله مراتبی و منظم را ذخیره و سازماندهی کنید؛ درست مانند اطلاعات محصولات یک فروشگاه.
فرض کنید یک فروشگاه لوازم خانگی دارید. دیتابیس ناوبری این فروشگاه، به این شکل خواهد بود:
- فروشگاه (شامل تمام بخشها و زیرمجموعهها)
- دستهبندیها (شامل مواردی همچون لوازم برقی، لوازم دکوری، لوازم آشپزخانه و …)
- محصولات (مثلا در دستهبندی لوازم برقی، شامل جاروبرقی، یخچال، پلوپز و …)
- مارک محصول (مانند بوش، پاناسونیک، الجی و …)
- اطلاعات محصول (در آخرین بخش هم اطلاعات محصول مانند تصویر محصول، قیمت، سری ساخت و…)
مثلا فرض کنید در پایگاه داده، به دنبال «آبمیوهگیری بوش» میگردید:
ابتدا باید وارد بخش دستهبندی شوید، لوازم برقی را انتخاب کنید، سپس به بخش محصولات بروید و آبمیوهگیری را پیدا کنید، مارک بوش را انتخاب کنید و در نهایت به محصول برسید؛ البته همهٔ این مراحل باید با کوئری SQL انجام شود!
⭐ محتوای مرتبط: CPU چیست؟ با مغز متفکر سیستم آشنا شوید! |
دیتابیس توزیعشده (Distributed database)
بهترین گزینه برای دادههای فراوان و پراکنده، دیتابیس توزیعشده است. در این مدل از انواع دیتابیس، اطلاعات در چندین سرور فیزیکی مختلف که ممکن است اصلا از نظر جغرافیایی به هم نزدیک نباشند، ذخیره میشود؛ با این وجود، کاربر همهٔ دادهها را به شکل یکپارچه مشاهده میکند.
یک مثال بارز برای این نوع پایگاه داده، میتواند دیتابیس سایت آمازون باشد. این فروشگاه اینترنتی، در سراسر دنیا فعالیت دارد و دادههای مشتریان و محصولات، در سرورهای مختلفی قرار دارد. با این حال، اگر یکی از این سرورها از کار بیفتد، مشتریها همچنان میتوانند دادههای خود را از سرورهای دیگر دریافت کنند؛ بدون هیچ مشکل و دردسری!
پایگاه داده NoSQL
این نوع پایگاه داده، دقیقا در نقطهٔ مقابل دیتابیس رابطهای قرار میگیرد و به آن «دیتابیس غیررابطهای» هم میگویند. وقتی روابط بین دادهها پیچیده است و با مجموعهای از دادههای بزرگ و غیرساختارمند سروکار دارید، باید سراغ پایگاه داده NoSQL بروید.
مثلا، فرض کنید یک فروشگاه آنلاین دارید و میخواهید در آن، اطلاعات مربوط ب محصولات و مشتریها را به طور همزمان دستهبندی کنید؛ این کار، به خصوص وقتی سایت پرترافیکی داشته باشید، بسیار دشوار است و فقط با پایگاه داده NoSQL میتوانید آن را مدیریت کنید.
⭐ محتوای مرتبط: آموزش ساخت دیتابیس MySQL در phpMyAdmin |
دیتابیس شیگرا (Object-oriented database)
برای ذخیرهسازی و دستهبندی دادهها در دیتابیس شیگرا از زبانهای برنامهنویسی OOP یا همان زبان برنامهنویسی شیگرا استفاده میشود؛ معنایش چیست؟ یعنی در این سیستم، دادهها به عنوان شئ در نظر گرفته میشوند و بر همین اساس، ذخیره و دستهبندی خواهند شد.
این سیستم، برای دستهبندی و مدیریت دادههای سنگین و پیچیده مثل اطلاعات امور مالی و حسابداری بسیار مفید است و بیشتر در چنین مواردی استفاده میشود.
دیتابیس گراف (Graph database)
اگر بخواهیم خیلی دقیق نگاه کنیم، دیتابیس گراف به نوعی زیرمجموعهای برای پایگاه داده NoSQL حساب میشود. در دیتابیس گراف، اطلاعات به شکل در هم تنیده و در ارتباط با یکدیگر ذخیره میشوند.
هدف اصلی این نوع پایگاه داده، این است که ارتباط بین اطلاعات را هم درست به اندازهٔ خود اطلاعات مهم و حیاتی بشمارد.
فرض کنید به دنبال رمان «پیرمرد و دریا» اثر «ارنست همینگوی» میگردید. اگر این مورد را در سایتی که دیتابیس رابطهای دارد جستوجو کنید، میتوانید کتاب را به راحتی بیابید، اما اگر جستوجوی شما «کتابهای مشابه پیرمرد و دریا» باشد، به نتیجهای نمیرسید و باید زمان زیادی را صرف گشتوگذار در سایت کنید! اما اگر دیتابیس گراف استفاده شده باشد، به دلیل ارتباط درست دادهها با یکدیگر، میتوانید سایر موارد را هم به راحتی بیابید.
دیتابیس مستقل (Self-driving)
اگر از قدیم با مفهوم پایگاه داده آشنایی داشته باشید، حتما میدانید که فرایند طولانی تنظیمات، به روز رسانی، امنیت دادهها و پشتیبانگیری، باید توسط مدیران سیستم که افرادی متخصص هستند انجام شود. این فرایند به جز اینکه خیلی طول میکشد، هزینهای اضافی هم روی دوش شما خواهد گذاشت.
دیتابیس مستقل یا خودگردان، با استفاده از فناوری ابری و ماشین لرنینگ، این مشکل را حل کرده است.
سیستم دیتابیس Self-driving به گونهای طراحی شده است که میتواند فرایند مدیریت، امنیت و پشتیبانگیری منظم را به شکل خودکار انجام دهد. با این حساب، دیگر نیازی نیست نگران درز اطلاعات یا از دست رفتن آنها باشید!
دیتابیس برداری (Vector databases)
پایگاه داده برداری یا Vector databases، دادهها و به شکل به خصوص، ویژگیهای مربوط به دادههای مختلف را به اطلاعات عددی تبدیل و سپس، آنها را ذخیره میکند. این نوع دیتابیس، در هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ خیلی کاربرد دارد، زیرا به راحتی میتواند دادههای بدون ساختار را ذخیره و مدیریت کند.
با استفاده از این نوع پایگاه داده، به راحتی میتواند دادههای مربوط به ویژگیها و خصوصیات موارد مختلف را ذخیره کرد و سپس از این دادهها، برای بررسی شباهتها و تفاوتهای مفاهیم کمک گرفت.
دیتابیس ابری (Cloud databases)
همانطور که از نام این نوع پایگاه داده مشخص است، اطلاعات و دادهها در آن روی سرور فیزیکی ذخیره نمیشوند و به جای آن، روی سرورهای ابری قرار دارند. حالا مزیتش چیست؟ اینکه هزینهٔ نگهداری سرورهای فیزیکی روی دوش شما نمیافتد و میتوانید خیلی راحتتر و سریعتر، دادهها را ذخیره و مدیریت کنید.
دیتابیس مبتنی بر حافظه (In-Memory Database)
اگر دسترسی سریع به اطلاعات و دادهها برایتان اهمیت دارد، سراغ In-Memory Database بروید. این نوع پایگاه داده، اطلاعات را روی Memory ذخیره میکند و به همین دلیل، فرایند جستوجو و دسترسی به اطلاعات خیلی سریعتر اتفاق میافتد.
البته استفاده از این نوع دیتابیس نیاز به حافظه RAM بسیار قوی دارد و در صورتی که اطلاعات زیادی داشته باشید، حتما باید سختافزارهای خود را حسابی تقویت کنید تا سرعت جستوجو افت نکند.
پایگاه داده تحلیلی (Data warehouse)
این نوع پایگاه داده در شرایطی کاربرد دارد که بخواهید مجموعهای از اطلاعات بزرگ را دستهبندی کنید و از آنها، برای آنالیز و تصمیمگیریهای مهم کمک بگیرید. دادههای موجود در دیتابیس تحلیلی، ممکن است مربوط به زمانهای مختلف باشند و همین، نقطهٔ تمایز این نوع پایگاه داده است.
در واقع، دیتابیس تحلیلی، دادهها را در طول زمان دستهبندی میکند تا کاربر با استفاده از آنها، بتواند وضعیت موجود را تحلیل کند و در نهایت، به یک نتیجهٔ روشن و دقیق برسد.
دیتابیس چندمدلی (multimodel database)
همانطور که تا اینجای کار دیدیم، هر یک از انواع دیتابیس، به یک نوع اطلاعات خاص اختصاص دارند و در بسیاری از موارد، این قابلیت را ندارند که دادههای مختلف را ذخیره و مدیریت کنند. اینجاست که سخن از دیتابیس چندمدلی یا به بیان بهتر، multimodel database به میان میآید.
این نوع دیتابیس، قابلیت این را دارد که دادههای متنوع را نگهداری و مدیریت کند. بنابراین، اگر برای ذخیرهٔ اطلاعات از منابع گوناگون و به شکلهای متفاوت، به پایگاه داده نیاز دارید، این گزینه بهترین انتخاب برای شماست.
⭐ محتوای مرتبط: آموزش ساخت دیتابیس در دایرکت ادمین (تصویری و گامبهگام) |
حالا دیگر میدانید دیتابیس چیست و چه کاربردی دارد و انواع پایگاه داده کدام است؛ پس سخن را کوتاه میکنیم…
دیتابیس، خانهٔ امن اطلاعات شماست!
در این مقاله سعی کردیم مفهوم دیتابیس را بشکافیم و به شکلی روشن، آن را برایتان تحلیل کنیم؛ اما در نهایت، دیتابیس در یک جمله خلاصه میشود:«خانهای امن برای اطلاعات شما!» در حقیقت، اطلاعات به هر شکل و با هر سطح اهمیتی، میتوانند در پایگاه داده ذخیره و دستهبندی شوند تا کاربران راحتتر بتوانند از آنها استفاده کنند.
امیدواریم این مقاله پاسخی درخور به سوالهای مهم شما درباره اینکه دیتابیس چیست و چه کاربردی دارد داده باشد. اگر نکتهای در ذهن دارید که به آن اشاره نکردهایم یا سوالی برایتان باقی مانده است، در بخش کامنتها با ما در ارتباط باشید.
دیدگاه ها
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت می کنید