۱۴۰۴-۰۱-۱۷ 
۱۰ دقیقه 
۰ 
به احتمال قوی تا حالا از دستیار صوتی اپل (Siri) یا Google Assistant استفاده کردید یا حداقل با چت جی‌پی‌تی و سایر چت‌بات‌ها صحبت کرده‌اید.
اگر نمی‌دانستید، این‌ها همگی ایجنت‌های هوش مصنوعی هستند! سیستم‌های هوشمندی که به AI مجهز هستند و می‌توانند عملکردی مستقل و خودکار داشته باشند.
در واقع ایجنت هوش مصنوعی یک سیستم هوشمند است که می‌تواند با پردازش اطلاعات، تصمیم بگیرد و حتی به‌صورت خودکار یک سری کارها را انجام دهد.
بعضی از این ایجنت‌ها مثل همان چت‌بات‌هایی که در طول روز استفاده می‌کنید ساده‌اند، ولی انواع پیشرفته‌تری مثل خودروهای خودران تسلا هم وجود دارد که به لطف همین عامل یا ایجنت هوش مصنوعی، بدون راننده در خیابان حرکت می‌کنند و تصمیم می‌گیرند چه زمانی بپیچند، کی متوقف شوند و چطور سبقت بگیرند!
اگر کنجاوید که بیشتر درباره این سیستم بدانید، این مقاله را از دست ندهید؛ چون به زبانی ساده از چیستی، کاربرد و انواع ایجنت هوش مصنوعی صحبت کرده‌ایم.
منظور از AI Agent چیست؟
ایجنت یا عامل هوش مصنوعی نرم‌افزارهایی هستند که مثل یک دستیار هوشمند، وظایف مشخصی را بدون نیاز به دخالت مستقیم انسان انجام می‌دهند. مثل این می‌ماند که یک همکار حرفه‌ای داشته باشید که نه می‌خوابد و نه خسته می‌شود؛ ضمن اینکه به‌صورت مداوم دانشش را افزایش می‌دهد و با نیازهای نوظهور فرایند (و مجموعه‌ای که برای آن کار میکند) منطبق می‌شود.
ایجنت‌ها اطلاعات را از محیطی که در آن قرار دارند می‌گیرند، آن‌ها را پردازش کرده و تصمیم‌گیری می‌کنند؛ در مرحلۀ آخر هم در راستای تصمیمی که گرفته‌اند، وارد عمل می‌شوند. این را هم بگوییم که اقدام آن‌ها می‌تواند از جنس دیجیتال، یا فیزیکی، یا حتی ترکیبی از این دو باشد.
ایجنت‌ها لزوماً محدود به یک مدل نیستند و می‌توانند به‌صورت هم‌زمان، از چندین مدل و تکنولوژی مرتبط با هوش مصنوعی بهره ببرند؛ از ماشین لرنینگ گرفته تا NLP.
بیایید یک مثال بزنیم تا بهتر بفهمید ai agents چیست.
یک کمپانی بزرگ را در نظر بگیرید که برای مصرف‌کنندۀ نهایی محصول می‌سازد و می‌خواهد از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی کمپین‌های بازاریابی جهانی‌اش کمک بگیرد.
فرضاً اگر پروژه در حالت عادی (بدون استفاده از عوامل هوش مصنوعی) نیاز به ۶ تحلیلگر داشته باشد که به‌صورت مداوم همه‌چیز را تجزیه‌وتحلیل کنند، حالا تنها با یک نیروی انسانی و یک ایجنت هوش مصنوعی کارش راه خواهد افتاد. ضمن اینکه نتایج هم در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دست مدیران می‌رسد.
Autopilot خودروهای تسلا می‌تواند یک مثال خیلی خوب از این ایجنت‌ها در دنیای واقعی باشد. سنسورها اطلاعاتی در اختیار هوش منصوعی قرار می‌دهند تا بتواند آن‌ها را آنالیز کند و بعد از شناسایی موانع مختلف، تصمیمات مناسب برای هدایت خودرو را بگیرد. سیستمی که یادگیری‌اش متوقف نمی‌شود و با گذر زمان عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد؛ به این صورت است که خودروهای تسلا (و محصولات بسیاری از خودروسازهای دیگر) می‌توانند کنترل غربیلک را دست بگیرند.
در بخش بعدی می‌بینیم که طرز کار ایجنت هوش مصنوعی چیست.
| ⭐ محتوای مرتبط: کاربرد هوش مصنوعی در ۱۶ حوزه مختلف |
عملکرد کلی ایجنت AI چگونه است؟
یک AI Agent وظایفش را با پشت‌سر گذاشتن مراحل زیر تکمیل میکند:
- دریافت اطلاعات: جمع‌آوری اطلاعات از محیط با کمک سنسور، دوربین، ورودی متنی و… انجام می‌گیرد؛
- پردازش اطلاعات: اطلاعات گردآوری‌شده با کمک تکنولوژی‌هایی مثل ماشین لرنینگ تجزیه‌وتحلیل می‌شوند؛
- تصمیم‌گیری: بسته به نتایج تجزیه‌وتحلیل و البته اهداف تعیین‌شده برای سیستم، بهترین تصمیم ممکن توسط ایجنت مشخص می‌شود؛
- اقدام: در مرحلۀ آخر، ایجنت هوش مصنوعی تصمیمی که گرفته است را عملی میکند. مثلاً پاسخ به کاربر، یا به حرکت درآوردن یک ربات!
ضمناً، همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردیم، سیستم‌های پیشرفته‌تر (مثل Autopilot تسلا)، امکان یادگیری و پیشرفت هم دارند و این هم بخش مهمی از نحوۀ عملکرد ایجنت‌های هوش مصنوعی است.
🧩 بیشتر بدانید: چت‌بات‌های ایجنتیک و غیراجنتیک چه تفاوتی دارند؟چت‌بات‌های ایجنتیک مدرن‌تر هستند و می‌توانند با کاربر وارد مکالمه شوند؛ طوری که کاربر حس کند در حال صحبت با یک انسان است! این دست چت‌بات‌ها از تکنولوژی‌های پیشرفته (مثل NLP و ML) برخوردارند و می‌توانند به‌خوبی نیت کاربر از مطرح کردن هر سؤال را بفهمند. در نقطۀ مقابل، چت‌بات‌های غیرایجنتیک، نمونه‌های بسیار ساده‌تری هستند که حافظه ندارند و از توانایی استدلال هم برخوردار نیستند. نهایتاً بتوان آن‌ها را برای ارائۀ پاسخ‌های ساده به چند پرسش از پیش تعیین‌شده آماده کرد و اگر کاربر کمی سؤالش را بپیجاند، این نوع چت‌بات‌ها کلاً از دور خارج می‌شوند. تقریباً تمام چت‌بات‌هایی که این روزها از آن‌ها استفاده می‌کنیم (مثل ChatGPT و Grok) در دستۀ چت‌بات‌های ایجنتیک قرار می‌گیرند و بیشتر سایت‌ها هم از آن‌ها API می‌گیرند؛ این‌طوری بگوییم که دورۀ انواع غیرایجنتیک به سر رسیده است؛ همان‌طور که دورۀ درشکه‌ها با اختراع خودرو به پایان رسید! |
حالا وقت آن است که ببینیم انواع ai agents چیست.
انواع ایجنت‌های هوش مصنوعی
بدون مقدمه برویم سراغ معرفی انواع ایجنت‌ها:
۱. ایجنت‌های ساده (Simple Reflex Agents)
این دست ایجنت‌ها به‌محض دریافت یک سیگنال مشخص، شروع به آنالیز کرده و بعد از تصمیم‌گیری در راستای نتایج تحلیل‌ها، وارد عمل می‌شوند. به بیان ساده‌تر، آن‌ها منتظر یک عامل تحریک‌کننده از طرف یک سنسور (یا نهایتاً مجموعه‌ای کوچک از سرورها) می‌نشینند و بلافاصله بعد از دریافت عامل محرک، کارشان را شروع می‌کنند.
نمونه‌هایی از ایجنت‌های ساده را می‌توان در ترموستات‌ها مشاهده کرد.
| ⭐ محتوای مرتبط: آموزش طراحی سایت با هوش مصنوعی (در ۷ مرحله) |
۲. ایجنت‌های مبتنی‌بر مدل (Model-Based Agents)
با جمع‌آوری اطلاعات از محیطی که در آن فعالیت دارند، این دست ایجنت‌ها کمی از انواع قبلی پیشرفته‌تر عمل می‌کنند. این‌طوری بگوییم که این نوع عامل هوش مصنوعی، یک مدل از محیط برای خود می‌سازد و به این ترتیب، می‌تواند واکنش‌های مؤثری به هر اتفاق در آن محیط از خود نشان دهد.
به‌خاطر همین تک قابلیت اضافه‌شده، ایجنت‌های Model-Based در گذر زمان، قدرت تصمیم‌گیری بهتری از خود نشان می‌دهند و می‌توانند با شرایط متغیر انطباق پیدا کنند.
جاروهای رباتیک جدیدتر که توانایی اسکن محیط خانه را دارند، از این نوع ایجنت‌ها کمک می‌گیرند.
۳. ایجنت‌های هدف‌گرا (Goal-Based Agents)
تمام کارهایی که این نوع ایجنت‌ها انجام می‌دهند، برای دستیابی به هدفی است که برای آن‌ها تعیین شده. Goal-Based Agentها یک مدل از محیط در حافظۀ خود دارند و علاوه‌بر آن، کاربر یک یا چند هدف برای آن‌ها مشخص کرده است.
بعد از ساخت یک استراتژی مناسب جهت حل مشکلی به‌خصوص، سیستم لیستی از وظایف را طراحی میکند که مرحله‌به‌مرحله، تا حل کامل مشکل پیش می‌روند.
برای مثال، مسیریاب‌هایی که سریع‌ترین راه برای رسیدن به یک مقصد مشخص را روی نقشه نشان می‌دهند، در دستۀ ایجنت‌های هدف‌گرا قرار می‌گیرند.
| ⭐ محتوای مرتبط: هوش مصنوعی چیست؟ آشنایی با AI به زبان ساده |
۴. ایجنت‌های یادگیرنده (Learning Agents)
فارغ از هدفی که برای آن‌ها تعریف شده است، مهم‌ترین خصوصیت ایجنت‌های یادگیرنده، همان‌طور که نامشان نشان می‌دهد، این است که می‌توانند یاد بگیرند! آن‌ها از اتفاقاتی که اطرافشان می‌افتد و البته عواقب هر رفتار خودشان، درس‌های ارزشمندی می‌گیرند و در اقدامات بعدی آن‌ها را لحاظ می‌کنند.
به‌خاطر همین خصوصیت، این نوع عوامل هوش مصنوعی خیلی به کار مدیریت شرایط پیش‌بینی‌نشده می‌آیند.
۵. ایجنت‌های چندعاملی (Multi-Agent Systems)
اینجا در واقع با سیستم‌هایی طرف هستیم که از چند ایجنت هوش مصنوعی، به‌صورت هم‌زمان بهره می‌برند. ایجنت‌هایی که در کنار هم قرار می‌گیرند و با همکاری یکدیگر، برای حل مشکلات خیلی پیچیده و دستیابی به اهداف مشترک تلاش می‌کنند.
معمولاً در این سیستم‌ها، هر عامل هوش مصنوعی در حوزه‌ای به‌خصوص تخصص دارد؛ بنابراین، همکاری آن‌ها با یکدیگر، یک موجودیت چندوحهی و قدرتمند می‌سازد که می‌تواند راه‌حلی مطمئن را برای بزرگ‌ترین مشکلات روی میز بگذارد.
اگر موافق باشید، ببینیم ایجنت‌هایی که راجع‌به آن‌ها صحبت می‌کنیم، در عمل به چه دردی می‌خورند.
| ⭐ محتوای مرتبط: ChatGPT چیست و چه آینده‌ای را رقم می‌زند؟ |
ایجنت‌های هوش مصنوعی چه کاربردهایی دارند؟
افراد و کسب‌وکارها می‌توانند برای رفع نیازهای مختلف خود سراغ انواع ایجنت‌های هوش مصنوعی بروند؛ در این قسمت، نگاهی دقیق‌تر به این بخش از کلیت ماجرا می‌اندازیم.
چت‌بات‌ها و دستیارهای مجازی
این روزها، کمتر کسی پیدا می‌شود که ChatGPT و دیگر چت‌بات‌های هوشمند (یا همان ایجنتیک) را نشناسد. ما هم قبلاً در مقالات مختلف معروف‌ترین‌های آن‌ها را بررسی کرده‌ایم که این زیر لینک آن بلاگ‌پست‌ها را می‌بینید:
- ChatGPT چیست و چه آینده‌ای را رقم می‌زند؟
- هوش مصنوعی گوگل (gemini) چیست؟ + نحوه استفاده از آن
علاوه‌بر این‌ها و کلی چت‌بات شناخته‌شدۀ دیگر مثل Copilot و Grok، ابزارهایی مثل Siri و Google Assistant را هم داریم که به معنای واقعی کلمه، در هر زمینه‌ای به کار می‌آیند!
فارغ از اینکه این چت‌بات‌ها کلی فایده برای اشخاص و کسب‌وکارها دارند، می‌توان آن‌ها را به سایت اضافه کرد و تجربۀ کاربری خیلی جذاب‌تری برای بازدیدکنندگان رقم زد.
اگر احیاناً فردی که وارد سایت می‌شود سؤال خاصی داشته باشد، می‌تواند با AI Agent وارد مکالمه شده و بدون اینکه منتظر بماند، در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخش را دریافت کند.
از کسب‌وکارهایی که محصولات تخصصی می‌فروشند مثال بزنیم. یک فروشگاه لپ‌تاپ آنلاین را در نظر بگیرید که بازدیدکننده‌اش بین دو برند Asus و HP مردد است؛ پس ایجنت هوش مصنوعی در قالب چت‌بات وارد می‌شود و با ارائۀ مشاوره براساس نیازهای کاربر، به او کمک میکند تا تصمیم بهتری بگیرد.
یا مثلاً یک فروشگاه لوازم آرایشی را در نظر بگیرید که آقایی برای خرید کادوی روز زن، وارد آن می‌شود؛ معمولاً آقایان شناخت زیادی از محصولات آرایشی خانم‌ها ندارند؛ اینجا است که چت‌بات به درد می‌خورد و به مرد مثال ما کمک میکند تا بهترین هدیه را بخرد.
| ⭐ محتوای مرتبط: چگونه از هوش مصنوعی استفاده کنیم؟ هوش مصنوعی در کار و زندگی روزمره |
اتوماسیون و خودکارسازی برخی امور
در همۀ کسب‌وکارها، فرایندهایی وجود دارند که بخش‌های مختلف آن از امور تکراری تشکیل شده‌اند. می‌توانید ایجنت هوش مصنوعی را مسئول رسیدگی به کارهای تکراری کنید و به این ترتیب، با اتوماسیون و خودکارسازی امور، بار سنگینی را از دوش نیروی انسانی بردارید. اقدامی که هم باعث صرفه‌جویی در زمان، هم باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود. زمان و هزینه‌ای که می‌توانند به امور خلاقانه‌تری اختصاص پیدا کنند!
سیستم‌های پیشنهاددهنده
حتماً دیده‌اید که بعد از ورود به یک سایت، لیستی از کالاها و خدمات به شما پیشنهاد داده می‌شوند؛ نکتۀ مهم اینجا است: آن چیزهایی که می‌بینید، مختص شخص شما سفارشی‌سازی شده‌اند و این‌طور نیست که همۀ بازدیدکنندگان با لیستی یکسان از خدمات و محصولات مواجه شوند!
عامل هوش مصنوعی رفتارهای گذشتۀ شما را به‌عنوان وروودی دریافت میکند و بعد از پردازش آن‌ها، تشخیص می‌دهد شما احتمالاً به چه خدمات و محصولاتی نیاز دارید.
مثلاً اگر قبلاً در اینترنت دنبال کیبورد گیمینگ گشته باشید، ممکن است بعد از ورود به دیجی‌کالا (مثلاً)، پیشنهادهایی ببینید حاوی انواع لپ‌تاپ‌های گیمینگ.
یا مثلاً اگر علاقۀ خاصی به انیمه‌ها از خود نشان داده باشید، بعد از ورود به نتفلیکس (یا دیگر VODها) لیستی پیشنهادی از انیمه‌های مختلف را پیش روی خود ببینید.
| ⭐ محتوای مرتبط: بهترین ابزارهای هوش مصنوعی برای استفاده (این لیست را بوکمارک کنید!) |
معاملات خودکار در بازارهای مالی
در دنیای ترید، نقش ایجنت هوش مصنوعی چیست؟ این نوع سیستم‌ها می‌توانند با تجزیه‌وتحلیل حجم بالایی از داده‌ها در مدت‌زمان خیلی کوتاه، فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری را به معامله‌گرها پیشنهاد بدهند؛ در واقع، ایجنت هوش مصنوعی می‌تواند به تریدر کمک کند تا سودآوری اکانتش را افزایش دهد.
به‌علاوه، ایجنت می‌تواند طوری تنظیم شود که به‌صورت خودکار، براساس قوانینی که برایش تعریف شده است، وارد معاملات شده یا از آن‌ها خارج شود! یعنی به‌جای تریدر تصمیم بگیرد. برای نمونه، در دنیای فارکس، به سیستم‌های هوشمندی که چنین قابلیت‌هایی دارند، اکسپرت فارکس می‌گویند.
کلاً که در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی (و به‌طور مشخص ایجنت‌های AI)، نشان داده‌اند می‌توانند عصای دست تریدرها باشند و در زمینه‌های مختلف به کمک آن‌ها بیایند.
بازی‌های ویدیویی
و در آخر، نمی‌توانیم مقاله را بدون صحبت از نقش پررنگ ایجنت‌ها در دنیای بازی‌های ویدیویی به پایان ببریم. یکی از دلایلی که بازی‌های امروزی خیلی با بازی‌های دو دهۀ قبل فرق دارند، جدا از موضوع ارتقا گرافیک، پیشرفت هوش مصنوعی است.
قوی‌تر شدن ایجنت‌ها، به هوشمندتر شدن NPCها در بازی‌ها منجر شده است که ملموس‌ترین نمونۀ آن را در شاهکار کمپانی Rockstar، یعنی Read Dead Redemption 2 دیده‌ایم. همچنین، هوش مصنوعی برای ساخت تصاویر به‌صورت لحظه‌ای هم کاربرد دارد و می‌تواند به بالاتر رفتن گرافیک بازی کمک جدی بکند.
یک مثال دیگر بزنیم از FC25 محبوب. بعد از اینکه شروع کردید به بازی با رقیب، ایجنت هوش مصنوعی فعال در بازی وارد عمل می‌شود و بسته به شرایط بازی، سیستم‌های مختلفی را به شما پیشنهاد میکند. مثلاً اگر جلو باشید و تحت فشار، ایجنت به‌صورت خودکار، سیستمی را پیشنهاد می‌دهد که روی دفاع تمرکز دارد و روزنه‌های نفوذ مهاجمان حریف را می‌بندد؛ یا اگر عقب افتاده باشید و حریف بخواهد با پاسکاری توپ را حفظ کند، سیستم یک سیستم پرس از بالا را پیشنهاد می‌دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن توپ را پس بگیرید و بروید به‌سمت دروازۀ رقیب.
واقعاً حیرت‌انگیز است!
| ⭐ محتوای مرتبط: چگونه محتوای تولیدشده با هوش مصنوعی را تشخیص دهیم؟ |
در آخرین بخش مقاله، می‌خواهیم ببینیم مزایا و معایب ai agents چیست؛ خیلی مختصر و مفید هم این کار را انجام خواهیم داد.
با مزایا و چالش‌های ایجنت‌های هوش مصنوعی آشنا شوید
در رابطه با مزایای AI Agent باید بگوییم:
- افزایش کارآمدی با خودکارسازی فرایندهای مختلف؛
- کاهش هزینه‌ها با کم کردن نیاز به نیروی انسانی؛
- بهبود تجربۀ مشتری با پاسخگویی شبانه‌روزی و البته انسان‌گونه؛
- ارائۀ اطلاعات به‌دردبخور با تجزیه‌وتحلیل داده‌های زیاد در زمانی کوتاه؛
- ارائۀ عملکرد عالی، حتی در صورت رشد و بزرگ شدن کسب‌وکار؛
- افزایش دقت خروجی به‌خاطر عدم تأثیرپذیری از خطاهای انسانی؛
- مدیریت اموری که ممکن است رسیدگی به آن‌ها از توان نیروی انسانی مجموعه خارج باشد؛
البته که ایراداتی هم وجود دارند؛ مثلاً:
- احتمال نشت اطلاعات خصوصی و داده‌های محرمانه‌ای که در اختیار ایجنت قرار گرفته‌اند؛
- احتمال وجود تعصب (Bias) در خروجی با توجه به داده‌هایی که ایجنت با آن‌ها تمرین داده شده است؛
- احتمال بیکار شدن انسان‌هایی که ایجنت وظایف آن‌ها را بر عهده گرفته است؛
- احتمال عدم پیروی از قوانین و بروز مشکلات اخلاقی و حقوقی؛
- احتمال بروز عواقب پیش‌بینی‌نشده و ناخواسته، به‌خاطر پیچیدگی طرز کار ایجنت‌ها؛
- احتمال عدم پیروی از ارزش‌های انسانی یا قواعد تعریف‌شده برای برند.
با پیشرفت هرروزۀ هوش مصنوعی، ایجنت‌ها هم حرفه‌ای‌تر می‌شوند و شاید تا چند وقت دیگر، بیشتر این خطرات از بین بروند؛ اما درحال‌حاضر، بهتر است از اتکای بیش از حد به این دست سیستم‌ها خودداری کنید و از نظارت روی عملکرد آن‌ها غافل نشوید.
این هم از پاسخ به سؤال مزایا و معایب ایجنت هوش مصنوعی چیست؛ و اما نتیجه‌گیری پایانی مقاله.
افزایش کارآمدی و بهره‌وری با ایجنت‌های هوش مصنوعی ممکن می‌شود
هدف اصلی از نوشتن این مقاله، ارائۀ یک پاسخ کامل به پرسش ai agents چیست بود و سعی کردیم این کار را به تمیزترین شکل ممکن انجام دهیم.
به همین منظور، بعد از بررسی تعریف چیستی ایجنت‌ها، طزر کار آن‌ها را زیر ذره‌بین بردیم، تفاوت چت‌بات‌های ایجنتیک و غیرایجنتیک را بررسی کردیم، با انواع این سیستم‌ها آشنا شدیم و فهمیدیم چه کاربردهایی دارند؛ در آخر هم نگاهی انداختیم به مزایا و معایب آن‌ها.
حالا که خیلی خوب می‌دانید این سیستم‌ها چه هستند و به چه کاری می‌آیند، پیشنهاد می‌کنیم با سبک‌سنگین کردن همۀ جوانب، شروع کنید به استفاده از آن‌ها در بخش‌های مختلف کسب‌وکار خود؛ این‌طوری، کارآمدی و بهره‌وری مجموعه به مقدار چشمگیری بیشتر می‌شود و می‌توانید در مخارج صرفه‌جویی کنید.
سؤالی دارید؟ ناگفته‌ای باقی مانده است؟ در قسمت کامنت‌ها با ما در ارتباط باشید.
دیدگاه ها
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت می کنید